Náttúran

Alls 70% af dýrum sem lifðu á jörðinni fyrir hálfri öld eru horfin

Ný skýrsla frá Alþjóðanáttúruverndarsjóðnum boðar ekki gott: Rösklega tveir þriðju hlutar dýra hafa horfið af yfirborði jarðar frá árinu 1970. Vísindamenn eru þó með lausn við þessu.

BIRT: 24/02/2021

Rösklega tveir þriðju hlutar dýra hafa horfið af yfirborði jarðar af mannavöldum frá árinu 1970. Þetta er niðurstaða nýrrar og fremur dapurlegrar rannsóknar frá Alþjóðanáttúruverndarsjóðnum.

 

Skýrslan, sem var unnin í samvinnu við Dýrafræðistofnunina í London, byggir á langtímaeftirliti með stofnstærðum 4.300 ólíkra hryggdýrategunda hvaðanæva að úr heiminum – spendýra, fiska, fugla og froskdýra.

 

Að meðaltali fækkaði einstökum dýrum, innan hverrar dýrategundar sem fylgst var með, sem nemur 68 prósentum frá árinu 1970 til 2016. Fækkunin varð mest á hitabeltissvæðunum í Ameríku, í Karíbahafi og Suður-Ameríku, þar sem stofnarnir skruppu saman um allt af 94 af hundraði.

Maðurinn nýtir 1,56 falda getu jarðar

Þetta er allt manninum að kenna. Í skýrslunni er því haldið fram að útrýming dýrastofnanna sé bein afleiðing skógarhöggs, ofveiða, mengunar, hækkaðs hitastigs, ofnotkunar og annarra áhrifa mennskra íbúa, sem hefur fjölgað gífurlega.

 

Fram til ársins 1970 var vistspor mannsins minna en geta jarðarinnar til að endurnýjast, en nú þegar íbúunum heldur stöðugt áfram að fjölga og neyslan sífellt að aukast, er farið að síga á ógæfuhliðina.

 

Í dag notum við, samkvæmt skýrslunni að minnsta kosti 1,56 sinnum meira af forða jarðar en hún hefur tök á að endurnýja.

 

Viðvörunarljósin blikka og fleiri en Alþjóðanáttúruverndarsjóðurinn benda á hættuna. Sameinuðu þjóðirnar hafa látið gera aðra skýrslu sem gefur til kynna að mannkynið standi á krossgötum og að aðgerðir heimssamfélagsins á næstu áratugum muni ráða því hvort vistkerfi jarðar – og þar með einnig maðurinn sjálfur – muni komast af.

 

Kúrfuna er hægt að sveigja en það krefst aðgerða

 

Er þá nokkur leið út úr þessum þrengingum? Ný rannsóknargrein í hinu viðurkennda tímariti Nature bendir á að heimsbyggðin geti mætavel sveigt niður kúrfuna sem sýnir glataða líffjölbreytni og að hún geti jafnframt brauðfætt sívaxandi mannfjöldann.

 

Metnaðarfyllsta framtíðarmyndin gefur til kynna að stöðva megi fjöldaútrýminguna þegar á árinu 2050 og eftir það geti dýrum hverrar tegundar aftur farið að fjölga. Þetta krefst þess að alheimssamfélagið geri róttækar breytingar ekki síðar en núna.

 

Minnka verður koltvísýringslosun til muna, draga þarf úr matarsóun, við þurfum að innbyrða færri hitaeiningar úr dýraafurðum og vernda verður stór svæði jarðar, jafnframt því sem endurnýja þarf svæði sem skemmst hafa.

 

Vísindamenn telja þetta ekki ógerlegt, en klukkan tifar.

Hvernig rata sjávarspendýr?

Ég velti fyrir mér hvernig selir og hvalir fari að því að rata sömu uppeldis- eða veiðisvæða ár eftir ár.

HÖFUNDUR: SOEREN HOEGH IPLAND

Shutterstock

Náttúran

Kisulóra er villiköttur

Lifandi Saga

Greitt fyrir Pepsi-Cola með sovéskum kafbátum

Lifandi Saga

Greitt fyrir Pepsi-Cola með sovéskum kafbátum

Heilsa

10 matvæli með meira C-vítamín en appelsínur

Heilsa

10 matvæli með meira C-vítamín en appelsínur

Náttúran

Hvaða rándýr étur flest fólk?

Heilsa

Er flotsaur til marks um góða heilsu?

Náttúran

Hvernig veit fræ að það eigi að spíra? 

NÝJASTA NÝTT

Lifandi Saga

Fimm heppnustu manneskjur sögunnar

Maðurinn

Hve mikið gagnamagn rúmast í heilanum?

Náttúran

Sníkill gæðir okkur fegurð

Læknisfræði

Ný tækni lokkar krabbafrumur úr felum

Jörðin

Hvenær var hnettinum skipt í tímabelti?

Lifandi Saga

Mömmustrákur tryggði bandarískum konum kosningaréttinn

Lifandi Saga

Hermaður sá heiminn á hvolfi eftir heilaskaða

Alheimurinn

Eitilhörð samkeppni um að leysa ráðgátur sólkerfisins

Læknisfræði

Soðnir kettir læknuðu nánast allt á miðöldum

Tækni

Eru eineggja tvíburar erfðafræðilega eins?

Lifandi Saga

Fimm heppnustu manneskjur sögunnar

Maðurinn

Hve mikið gagnamagn rúmast í heilanum?

Náttúran

Sníkill gæðir okkur fegurð

Læknisfræði

Ný tækni lokkar krabbafrumur úr felum

Jörðin

Hvenær var hnettinum skipt í tímabelti?

Lifandi Saga

Mömmustrákur tryggði bandarískum konum kosningaréttinn

Lifandi Saga

Hermaður sá heiminn á hvolfi eftir heilaskaða

Alheimurinn

Eitilhörð samkeppni um að leysa ráðgátur sólkerfisins

Læknisfræði

Soðnir kettir læknuðu nánast allt á miðöldum

Tækni

Eru eineggja tvíburar erfðafræðilega eins?

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Vinsælast

1

Tækni

Eru eineggja tvíburar erfðafræðilega eins?

2

Maðurinn

Af hverju sjá sumir drauga en aðrir ekki?

3

Náttúran

Sníkill gæðir okkur fegurð

4

Læknisfræði

Ný tækni lokkar krabbafrumur úr felum

5

Maðurinn

Þráhyggja tekur heilann í gíslingu

6

Saga

Af hverju ráða Bandaríkin yfir Guantanamo?

1

Tækni

Eru eineggja tvíburar erfðafræðilega eins?

2

Náttúran

Sníkill gæðir okkur fegurð

3

Læknisfræði

Ný tækni lokkar krabbafrumur úr felum

4

Náttúran

Kisulóra er villiköttur

5

Lifandi Saga

Greitt fyrir Pepsi-Cola með sovéskum kafbátum

6

Alheimurinn

Mistök geta verið banvæn fyrir geimfara 

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Lifandi Saga

Hve lengi höfum við fengið sumarfrí?

Maðurinn

Þessi tvö efni geta átt þátt í að lækka líffræðilegan aldur okkar

Lifandi Saga

Hin dularfulla María Magdalena var nákomin frelsaranum

Menning og saga

Múmía hræddi líftóruna úr vörðum

Náttúran

Topp 5: Hvaða könguló er stærst?

Náttúran

Tuttugu arma sædýr fannst við suðurskautið

Maðurinn

Styrktu alla þrjá þætti greindarinnar

Jörðin

Evrópsk ofureldstöð virðist undirbúa gos

Maðurinn

10 óvanalegar tegundir af fælni

Fimm heppnustu manneskjur sögunnar

Sumir virðast vera fæddir undir lukkustjörnu en hjá öðrum virðist heppnin vera nánast yfirnáttúrulegt fyrirbæri. Hvorki eldingar, flugslys, öfundsjúkir keppinautar eða kjarnorkusprengjur gátu bugað þessa heppnu einstaklinga.

Lifandi Saga

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is