Árið 2011 leitaði hópur stjörnufræðinga á Nýja-Sjálandi að ljóssmerkjum frá reikistjörnum sem eru á braut um aðrar stjörnur en sólina – svokölluðum fjarreikistjörnum.
Vísindamennirnir fundu það sem þeir leituðu að – sem reyndist svo vera mun merkilegra en búist var við.
Óvenjulegt stjörnukerfi sendi frá sér merki sem geimsjónaukarnir áttu erfitt með að túlka.
Nú geta stjörnufræðingarnir, í samstarfi við NASA, upplýst að mögulega sé um að ræða stjörnu með reikistjörnu í eftirdragi, sem þjóta saman í gegnum Vetrarbrautina okkar á methraða.
Raunar hreyfist kerfið næstum tvöfalt hraðar en okkar eigið sólkerfi, sem gerir það að hraðskreiðasta þekkta fjarreikistjörnukerfinu til þessa.
Teikningin sýnir stjörnur nálægt miðju Vetrarbrautarinnar. Lituð slóð þeirra gefur til kynna hraða þeirra – því lengri og rauðari sem slóðin er, því hraðar hreyfist stjarnan. „Vísindamenn hjá NASA hafa nýlega uppgötvað stjörnu sem hreyfist á methraða og hefur reikistjörnu á braut um sig.
Hætta á að yfirgefa vetrarbrautina
Eftir að hafa greint 14 ára gögn telja stjörnufræðingar að kerfið samanstandi af lágmassastjörnu og óþekktri reikistjörnu.
NASA hefur reiknað út að þau ferðist á um 540 kílómetra hraða á sekúndu – sem jafngildir 1.944.000 km/klst.
Á svo miklum hraða er hætta á að stjarnan og reikistjarnan yfirgefi Vetrarbrautina og ferðist loks út í tómið á milli stjörnuþokanna, að mati vísindamanna.
Parið er talið vera í um 24.000 ljósára fjarlægð. Til samanburðar er þvermál Vetrarbrautarinnar á bilinu 100.000–200.000 ljósár.
Fjarreikistjörnur
Fyrir 30 árum vissi enginn hvort reikistjörnur væru til við aðra stjörnur en sólina – en ný kynslóð sjónauka hafa hjálpað stjörnufræðingum mikið.
Árið 2022 náði fjöldi þekktra fjarreikistjarna 5000, og í dag telja vísindamenn að flestar stjörnur á himni séu umkringdar reikistjörnum.
Þær eru þó að öllum líkindum mun fleiri. Við erum rétt nýbyrjuð að uppgötva fjarreikistjörnur, svo hinn eiginlegi fjöldi lífvænlegra pláneta í Vetrarbrautinni skiptir líklega hundruðum milljóna.
Þessi uppgötvun er ekki aðeins met, heldur einnig einstakt fyrirbæri, ef kenning stjörnufræðinganna reynist rétt.
„Ef þetta er rétt, verður þetta fyrsta reikistjarnan sem fundist hefur á braut um svokallaða ofurhraðastjörnu – það er, stjörnu sem ferðast svo hratt að hún getur sloppið undan þyngdarkrafti vetrarbrautarinnar,“ segir NASA í fréttatilkynningu.
NASA leggur áherslu á að frekari athuganir séu nauðsynlegar til að staðfesta nákvæmt eðli kerfisins.
Sjónaukar framtíðar, eins og t.d. Nancy Grace Roman Space Telescope, geta hjálpað til við að varpa meiri ljósi á hvort þetta geti virkilega verið rétt – og hvernig slík kerfi geti náð þessum ógnarhraða.
