Tækni

Af hverju eru stórir strompar á kjarnorkuverum?

Kjarnorkuver nýtir orkuna sem losnar við sundurfall geislavirkra efna til að skapa raforku. Þessir risavöxnu turnar þjóna því hlutverki að losa umframhita út í loftið.

BIRT: 16/03/2023

 

Háreistar byggingar við kjarnorkuver minna helst á ofvaxna, víða reykháfa, en eru svonefndir kæliturnar. Og það sem kemur upp úr þeim er einungis vatnsgufa. Kæliturnarnir losa frá orkuverinu þann hita sem ekki nýttist til að framleiða raforku.

 

Kjarnorkuver framleiðir rafstraum úr orkunni úr geislavirkum eldsneytisstöfum – oft úr auðguðu úrani. Stöfunum er sökkt í vatn, sem sundurfall úransins hitar mjög hratt.

 

Vatnið verður mjög geislavirkt og er þess vegna endurnýtt í lokaðri hringrás. Varmadæla flytur hitann yfir í aðra vatnshringrás, sem myndar gufu, sem aftur knýr túrbínurnar sem framleiða rafmagnið.

 

Lögun turnanna eykur afköstin

Í kjarnorkuverinu er svo þriðja vatnskerfið. Það kælir gufuna frá túrbínunum í vatn sem leitt er aftur að varmadælunum. Kæliturnarnir eru síðasta skrefið í þessu þriðja kerfi og þeir losa umframhita út í loftið.

 

Vatnið í þriðja kerfinu er algerlega ómengað, en of heitt til að leiða það beint út í nærliggjandi fljót eða stöðuvatn. Hin sérstæða lögun turnanna, sem eru víðir neðst og þrengstir í í miðjunni á þátt í að auka afköstin.

 

Stóru turnarnir við kjarnorkuverin losa umframhita með því að úða heitu vatni, sem ýmist kólnar og þéttist eða myndar hreina vatnsgufu.

 

 

Kæliturnar skilja umframhitann frá

 

Heitu vatni úðað

Vatn með umframhita frá kjarnakljúfnum er leitt inn í kæliturninn, þar sem því er úðað út um stúta og það breytist í gufu.

 

Kalt vatn skapar regn

Kalt vatn er leitt inn í botn kæliturnsins og það veldur því að megnið af gufunni þéttist í dropa sem rignir niður á botninn. Þetta vatn má nú endurnýta til kælingar.

 

Heitt loft stígur upp á við

Heitt og rakt loft frá kælingunni leitar upp á við í turninum. Efst í turninum kemst það í snertingu við svalara loft og myndar þá hvíta, hreina vatnsgufu.

 

Í botni turnsins er þörf fyrir mikið rými til að úða niður heita vatninu. Efst er turninn víður til að blanda heitu, röku lofti við kaldara loft, en í miðjunni er þörf fyrir þrengingu til að auka hraðann á heitu lofti sem er á leið út.

 

Kæliturnar eru oft meira en 100 metrar á hæð til að tryggja að gufuský úr fíngerðum vatnsdropum valdi ekki neinum óþægindum í umhverfinu.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: NIELS HALFDAN HANSEN

© Shutterstock

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Náttúran

Eðlisfræðingar afnema hlutlægan raunveruleika 

Lifandi Saga

Af hverju vill Indland heita Bharat?

Lifandi Saga

Hve mikið af gulli fannst í gullæðinu?

Alheimurinn

Með þvergöngu Venusar var hægt að mæla sólkerfið

Lifandi Saga

Uppreisn Castros velti einræðisherranum úr sessi

Lifandi Saga

Ástæðan fyrir falli Tróju

Alheimurinn

Dálítill fróðleikur um eitt helsta afrek mannsandans 

Náttúran

Hér eru aðeins leyfð kvendýr og afkvæmi þeirra: Kvennasambýli hafsins

Náttúran

Hvernig myndast haglél?

Maðurinn

Hvað er stífkrampi?

Alheimurinn

Af hverju eru plánetur og sólir alltaf kúlulaga?

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is