Alheimurinn

Gömul kenning afskrifuð: Svona kom vatn til jarðar

Ný rannsókn sýnir að vatn hefur verið á jörðinni allt frá upphafi.

BIRT: 19/01/2024

Vísindamenn hafa lengi álitið að vatn hafi borist til jarðarinnar með halastjörnum á milljörðum ára, þar eð fyrri tíma rannsóknir sýndu að gríðarmikill ís er í halastjörnum.

 

Nú sýnir ný rannsókn að vatn hefur verið á jörðinni frá upphafi.

 

Það eru stjarnefnafræðingar hjá Lawrence Livermore-rannsóknastöðinni í BNA sem í samvinnu við NASA hafa komist að þessari niðurstöðu eftir rannsóknir á þremur klapparsýnum frá tunglinu.

 

Sýnin eru um 4,35 milljarða ára gömul og Apollo-geimfarar fluttu þau með sér til jarðar fyrir meira en 50 árum. Það er þó fyrst núna sem vísindamenn hafa greint ísótópasamsetningu þeirra. 

LESTU EINNIG

Jörðin fæddist líklega með vatni sínu

Tunglið myndaðist fyrir um 4,51 milljarði ára þegar hnöttur á stærð við Mars rakst á jörðina.

 

Með því að rýna í ísótópasamsetningu klapparsýnanna hafa vísindamennirnir uppgötvað að bæði jörðin og aðkomuhnötturinn höfðu í sér dálítið af hvarfgjörnum efnum fyrir áreksturinn sem skapaði tunglið – en ekki vegna hans.

 

Vísindamennirnir segja þetta merkja að jörðin hafi annað hvort „fæðst“ með vatn eða þá að eitthvað stórt og massamikið, aðallega gert úr vatni, hafi skollið á henni mjög fljótlega eftir að hún myndaðist. 

Hvað eru rokgjörn efni?

  • Rokgjörn efni eru hópur efnafræðilegra frumefna og efnasambanda sem gufa auðveldlega upp við þrýsting og hitastig sem venjulega er að finna á yfirborði plánetu.

 

  • Dæmi um rokgjörn efni eru nitur, koltvísýringur, ammoníak, vetni, metan, brennisteinsdíoxíð og vatn.

 

Heimild: Efnafræðideild Kaupmannahafnarháskóla

Stjarnefnafræðingarnir hallast að því fyrrnefnda og afskrifa með öllu þá kenningu að halastjörnur og loftsteinar hafi flutt vatn til jarðarinnar nánast í dropatali á milljörðum ára.

 

Lars Borg, einn af leiðandi vísindamönnum að baki þessari rannsókn, segir að ef vatn hefði borist þannig, þyrfti um fjórðungur af massa hnattarins að vera runninn frá halastjörnum og loftsteinum. Samkvæmt útreikningum þeirra eru slíkar leifar einungis um 0,5% af massa jarðar. 

LESTU EINNIG

Ný þekking getur leitt okkur inn á lífsins braut

Ísótópagreiningarnar leiddu líka í ljós að hnettirnir tveir sem rákust saman þegar tunglið varð til, hafi báðir verið ættaðir úr innri hluta sólkerfisins og að atburðurinn hafi í fyrsta lagi orðið fyrir 4,45 milljörðum ára.

 

Vatn er forsenda lífs í því formi sem við þekkjum. Vísindamennirnir vonast til að ný þekking á tilurð vatns á jörðinni geti orðið lykillinn að því að finna vatn – og þar með líf – annars staðar í alheiminum.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: DENIS RIVIN

Shutterstock

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Náttúran

Hjarta steypireyðar slær bara tvisvar á mínútu

Náttúran

Hjarta steypireyðar slær bara tvisvar á mínútu

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

Lifandi Saga

Gestapo: Leynilögregla Hitlers olli skelfingu í Evrópu

Lifandi Saga

Getur Rússland orðið uppiskroppa með hermenn? 

NÝJASTA NÝTT

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Jörðin

Hversu mikið menga leikföng?

Maðurinn

Af hverju þessi ást á áfengi?

Heilsa

Er hægt að sofa of mikið?

Lifandi Saga

Hver fann upp á „kalda stríðinu“?

Vinsælast

1

Maðurinn

Einvígið: Er rafmagnstannbursti betri en venjulegur?

2

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

3

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

4

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

5

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

6

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

1

Maðurinn

Einvígið: Er rafmagnstannbursti betri en venjulegur?

2

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

3

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

4

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

5

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

6

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

Maðurinn

Hvernig grær brotið bein?

Maðurinn

Öfgar persónuleikans: Úthverfur eða innrænn persónuleiki

Alheimurinn

Hvað verður um orkuna frá sólarljósinu? 

Lifandi Saga

Hvað gerðu blikksmiðir fyrr á tímum? 

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

3 ókostir við greind

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Í Hollywood-myndinni Braveheart svíkur Robert the Bruce málstað Skota og færir Englendingum William Wallace á silfurfati til grimmilegrar aftöku. Í veruleikanum var þessi skúrkur þó hetja Skota. Þótt frelsisbarátta Skota kostaði bræður hans lífið og systur hans enduðu bak við lás og slá, gafst hinn raunverulegi Braveheart aldrei upp.

Lifandi Saga

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.