Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Eftir að hafa orðið að þola spillingu, fátækt og kúgun í áraraðir fengu þeir innfæddu sig að lokum fullsadda. Árið 1973 lögðu um 200 indíánar undir sig borgina Wounded Knee en yfirvöld létu kné fylgja kviði.

BIRT: 23/07/2024

Sólin var í þann veg að ganga til viðar á snævi þöktu landsvæðinu í suðurhluta Dakota þegar um 200 sioux-indíánar lögðu undir sig smábæinn Wounded Knee í Pine Ridge-friðlandinu.

 

Þetta átti sér stað 27. febrúar 1973 en þegar þarna var komið sögu höfðu indíánarnir fengið sig fullsadda af spillingu, fátækt, kúgun og sviknum loforðum af hálfu yfirvalda og breytt byggingunum í virki. Þeir lýstu því jafnframt yfir að Wounded Knee væri „frelsað svæði“.

 

Engin tilviljun var að einmitt Wounded Knee varð fyrir valinu, því árið 1890 höfðu bandarískir hermenn tekið um 300 indíána, bæði karla, konur og börn, af lífi í blóðbaði á þessum sama stað sem öðlast hafði táknræna merkingu í hugum hinna innfæddu.

 

Árið 1973 kröfðust indíánarnir þess m.a. að yfirvöld virtu sáttmálana sem gerðir höfðu verið við þá og sem veittu ættflokkunum meiri sjálfsákvörðunarrétt.

 

Yfirvöld svöruðu með því að senda á vettvang heilan urmul hermanna, gráa fyrir járnum, svo og alríkislögregluna. Í 71 dag áttu sér stað ofsafengnar skotárásir og sprengingar í þessum litla bæ sem kostuðu tvo indíána lífið og særðu marga til viðbótar.

Allt að 300 indíánar voru myrtir og grafnir í fjöldagröf við Wounded Knee árið 1890.

Átökin vöktu mikla athygli

Deilan vakti gríðarmikla athygli um gjörvöll Bandaríkin og fréttir af henni urðu þess valdandi að urmull aðgerðasinna og mótmælenda frá öllu landinu flykktust til Wounded Knee.

 

Hinn 8. maí leiddu samningaviðræður hins vegar til vopnahlés sem batt enda á hertökuna. Margir indíánaleiðtogar voru lögsóttir í kjölfar átakanna en flestir þeirra voru raunar sýknaðir.

Áður en fyrstu Evrópubúarnir komu til Ameríku var hesturinn alveg óþekktur í þessari risavöxnu heimsálfu. 

Ríkisstjórnin lét ekki undan kröfum aðgerðasinnanna um aukinn sjálfsákvörðunarrétt en deilan vakti hins vegar enn á ný athygli á málstað indíánanna.

 

Átökin í Wounded Knee hafa síðan orðið tákngervingur fyrir baráttu innfæddra fyrir réttlæti, viðurkenningu og jafnrétti – nákvæmlega eins og gerðist árið 1890

HÖFUNDUR: EMRAH SÜTCÜ

© Library of Congress

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Maðurinn

Geta tvíburar átt tvo ólíka feður?

Lifandi Saga

Hver var Golda Meir?

Lifandi Saga

Andy Warhol: Áhrifavaldur á undan samtímanum

Lifandi Saga

Lafði Díana – síðasti sólarhringurinn 

Jörðin

Matarvenjur þínar hafa sjöfalt meiri áhrif á umhverfið en áður var talið.

Lifandi Saga

Palestínumenn misstu allt: Hörmungarnar miklu

Tækni

Sjálfkeyrandi hlaupahjól skelfdi aðra vegfarendur fyrir meira en 100 árum.

Lifandi Saga

Hvað voru Sirius-sveitirnar á Grænlandi?

Maðurinn

Ný uppgötvun gæti fært sköllóttum hárið aftur

Lifandi Saga

Hvað gerðist í blóðbaðinu í Rosewood?

Lifandi Saga

Hvenær átti fyrsta hjónavígsla samkynhneigðra sér stað?

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is