Lifandi Saga

Hvað var Habsborgarahaka?

Konungsættin sem kennd er við Habsborg neitaði að deila völdum og auðævum sínum með öðrum. Allt skyldi haldast innan fjölskyldunnar sem undir lokin hafði ekki annað til brunns að bera en síða höku, skakkan hrygg og vöntun á eistum.

BIRT: 28/10/2024

Habsborgararnir voru ein valdamesta konungsfjölskyldan í Evrópu en hún ríkti öldum saman yfir m.a. Austurríki, Spáni, Þýskalandi, Ítalíu og Portúgal.

 

Nú á dögum er konungsættin einkum þekkt fyrir svonefndan Habsborgarakjálka en með því er átt við framstæðan neðri kjálka sem kominn er til af margra alda innrækt, þar sem nánir fjölskyldumeðlimir giftust hver öðrum til að halda völdum og auðævum innan fjölskyldunnar.

 

Meðal Habsborgara á Spáni er neðri kjálkinn svo útstæður að sumir fjölskyldumeðlimir gátu hvorki borðað né talað eins og vera ber. Af þeim ellefu hjónaböndum sem Habsborgarar gengu í á Spáni á árunum 1516 til 1700 voru alls níu milli náinna ættingja og þetta sást greinilega.

Þegar Karl 2. Spánarkonungur lést árið 1700, einungis 38 ára að aldri, kom fram í skjölum sem greindu frá dánarorsökinni að hjarta hans hefði verið „á stærð við piparkorn, lungun tærð af berklum, þarmarnir rotnir, auk þess sem komið hafi verið drep í þá. Hann var aðeins með eitt eista sem var kolbikasvart og höfuð fullt af vatni.“

Habsborgarar liðu fyrir mikla innrækt

Þjóðhöfðingjar af ætt Habsborgara voru afkastamiklir drottnarar sem stjórnuðu stórum landsvæðum öldum saman með harðri hendi. Þegar þeir hins vegar hurfu inn í einkavistarverur sínar þurftu þeir að berjast við óendanlega marga líkamlega og geðræna ágalla.

Maxímillían 1. – Þýsk-rómverskur keisari

Var uppi: 1459-1519

Titlar: Hertogi af Búrgúndí, erkihertogi Austurríkis, þýskur konungur og þýsk-rómverskur keisari.

 

Maxímillían lærði ekki að tala fyrr en hann var níu ára gamall og hann haltraði, sennilega vegna þess að hann var með skakkan hrygg. Á fullorðinsárum var hann þjakaður af alvarlegu þunglyndi og kvíða. Hann var jafnframt með útstæða höku og of stóra tungu.

Karl 5. – Þýsk-rómverskur keisari

Var uppi: 1500-1558

Titlar: Hertogi af Búrgúndí, erkihertogi Austurríkis, konungur Spánar, Ítalíu og Þýskalands, svo og þýsk-rómverskur keisari.

 

Habsborgarahaka Karls 5. var svo framstæð að hann gat ekki lokað munninum almennilega. Stöðugt var að líða yfir manninn, sennilega af völdum flogaveiki. Á efri árum var konungurinn svo illa haldinn af gigt að hann gat ekki gengið.

Karl 2. – Konungur Spánar

Var uppi: 1661-1700

Titlar: Konungur Spánar.

 

Karl 2. var með gífurlega framstæða höku og átti í erfiðleikum með mál. Hann slefaði að sama skapi mikið, auk þess sem ofvaxin tungan kom í veg fyrir að hann gæti tuggið. Karl var jafnframt getulaus og ófrjór og með honum dó út Habsborgaraættin sem erfst hafði í beinan karllegg á Spáni.

Fjöldi fingra en engin börn

Auk þess að vera með stóra höku þurftu Habsborgarar einnig að kljást við aðra kvilla sem stöfuðu af innrækt. Sem dæmi má nefna að margir þeirra voru vanskapaðir á einhvern hátt, sumir voru með aukalega fingur eða tær og skakkan hrygg.

 

Margir þeirra voru að sama skapi ófrjóir og mikið var um fósturlát og andvana fæðingar.

 

Þrátt fyrir ótalmarga ágalla ríktu Habsborgarar í mörgum af valdamestu konungdæmunum í Evrópu frá 13. öld og allt til ársins 1918 þegar síðustu Habsborgararnir afsöluðu sér völdum.

 

Árið 2019 tókst að leiða sönnur á venslin milli innræktar og Habsborgarakjálka með vísindalegri rannsókn. Sérfræðingar rannsökuðu 66 andlitsmyndir af konungbornum Habsborgurum og fundu sterk tengsl milli umfangs innræktarinnar annars vegar og lögunar á hökum einstaklinganna á myndunum hins vegar.

HÖFUNDUR: Emrah Sütcü

© Thyssen-Bornemisza Museum,© Royal Collection,© The Yorck Project

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Náttúran

Sjáið furðuverurnar: Óþekktar tegundir leynast í djúpinu 

Maðurinn

Ættartréð vefst fyrir vísindamönnum: Hverjir voru forfeður okkar?

Alheimurinn

Svarthol gata alheim okkar 

Menning

Nei! Jörðin er ekki flöt

Lifandi Saga

Björgun Stalíns kostaði blóðbað 

Maðurinn

Vísindamenn rýna í líffræði sjálfsvígsins

Alheimurinn

Er svarthol í raun og veru hol?

Læknisfræði

Krabbameinsrannsóknir: 5 vandamál torvelda lækningu gegn krabbameini

Jörðin

Eru sum eldfjöll hættulegri en önnur?

Lifandi Saga

Morð var öruggasta leiðin til himna

Lifandi Saga

Forsmekkurinn að Stalíngrad: Loftbrú fyllti Göring stórmennskubrjálæði

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is