Alheimurinn

Hve langt nær þyngdaraflið?

Mér hefur verið sagt að svarthol hinum megin í alheiminum togi í jörðina og þar með í mig. Er þetta rétt?

BIRT: 05/02/2025

Samkvæmt hinu almenna þyngdarlögmáli Newtons er seilingarvídd þyngdaraflsins óendanleg. Þetta má sjá í formúlunni fyrir aðdráttarafl massa sem einmitt er mælt í einingum sem kallast newton.

 

Eitt newton samsvarar nokkurn veginn þeim þrýstingi sem þú finnur í lófanum þegar þú heldur á rúmlega 100 gramma epli.

 

Í formúlunni eru massar tveggja hluta margfaldaðir saman og útkoma margfölduð með svonefndum þyngdarfasta. Niðurstaðan er alltaf stærri en núll en aldrei óendanleg.

 

Í þessa niðurstöðu er svo loks deilt með fjarlægðinni milli hlutanna í öðru veldi. Sú tala er alltaf stærri en núll en aldrei óendanleg.

 

Þegar tvær tölur eiga það sameiginlegt að vera stærri en núll en ekki óendanlegar og deilt í aðra með hinni verður útkoman alltaf stærri en núll. Þetta þýðir að þyngdarkrafturinn getur aldrei farið alveg niður í núll og þar með horfið. Það er þess vegna fræðilega séð rétt að svarthol í mestu mögulegri fjarlægð í alheiminum togi í okkur hér á jörðinni.

 

Á móti kemur að aðdráttaraflið milli tveggja hluta lækkar um fjórðung þegar vegalengdin milli þeirra tvöfaldast. Fjarlægasta svarthol sem stjörnufræðingar þekkja er í 13,2 milljarða ljósára fjarlægð frá okkur. Þetta svarthol er í miðju stjörnuþokunnar UHZ1 og massi þess er talinn 10-100 milljón sólmassar.

 

Ef við gerum t.d. ráð fyrir að massinn sé 55 milljón sólmassar og reiknum aðdráttaraflið milli svartholsins og jarðar fáum við 2,8 newton. Aðdráttaraflið milli sólar og jarðar er um 10 trilljörðum ( 1 með 22 núllum) sinnum meira.

Aðdráttarkraftur veltur á massa og fjarlægð

Jörð-Sól: 3,43 til 3,66×1022 newton

Fjarlægð: 149.000.000 km

 

Jörð-tungl: 1,76 til 2,21×1020 newton

Fjarlægð: 384.000 km

 

Jörð-Júpíter: 8,06 til 21,8×1017 newton

Fjarlægð: 714.000.000 km

 

Jörð-Neptúnus: 1,84 til 2,21×1015 newton

Fjarlægð: 4.540.000.000 km

HÖFUNDUR: Niels Halfdan Hansen

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Náttúran

Hafa plöntur skilningarvit?

Lifandi Saga

Stærstu hneykslismál Óskarsins frá upphafi

Maðurinn

Er betra að klæðast blautum fatnaði en engu í vetrarkulda?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Lifandi Saga

Ris og fall Zeppelin loftskipanna

Náttúran

Hafa hvalir einhver hár?

Maðurinn

Víkingar hirtu vel um tennur sínar

Maðurinn

Viðamikil rannsókn: Oftar gripið fram í fyrir stjórnmálakonum en -mönnum

Heilsa

Vísindamenn að baki víðtækrar rannsóknar: Áhugaverðir kostir við vatnsdrykkju

Lifandi Saga

Fangar í útrýmingarbúðum fölsuðu peninga fyrir nasista

Alheimurinn

Júpíter: Risinn í sólkerfinu

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is