Hvenær fréttu bandamenn fyrst af helförinni?

Það var ekkert leyndarmál að nasistar ofsóttu og drápu gyðinga, en hið skelfilega umfang útrýmingarbúða Hitlers kom ekki í ljós fyrr en í lok stríðsins.

BIRT: 18/05/2023

LESTÍMI:

2 mínútur

Bandamenn höfðu vitneskju um að nasistar myrtu gyðinga nokkrum árum áður en síðari heimsstyrjöld lauk.

 

Bandarískir fréttamenn sem dvöldu í Þýskalandi vorið 1942 lýstu því að Þjóðverjar hundeltu gyðinga í Eystrasaltslöndunum og hefðu að öllum líkindum þá þegar myrt um 100.000 gyðinga í þeim löndum einum.

Þúsundir fanga úr útrýmingarbúðum létu lífið eftir að hafa verið leystir úr haldi, sökum þess að örmagna líkamar þeirra þoldu ekki skyndilega fæðuinntöku. Fyrir vikið urðu fangarnir smám saman að læra að borða á nýjan leik.

Síðar þetta sama ár kunngjörði pólska útlagastjórnin í London skýrslu sem staðfesti að hersveitir Hitlers söfnuðu saman pólskum gyðingum með skipulegum hætti og myrtu þá.

 

Upplýsingarnar voru meira að segja birtar í dagblöðum í Englandi og Bandaríkjunum.

 

„Fjöldamorð á gyðingum – meira en ein milljón gyðinga látin frá því að styrjöldin hófst“, mátti t.d. lesa í London Times.

 

Hinn 13. desember 1942 mátti heyra útvarpsmanninn Edward R. Murrow lesa þessa frétt:

 

„Milljónum manna, aðallega gyðingum, er safnað saman á einstaklega grimmilegan hátt og þeir myrtir. Orðið fangabúðir lýsir ástandinu engan veginn lengur og orðið útrýmingarbúðir er öðru fremur réttnefni fyrir búðirnar“.

 

Fjórum dögum síðar sendu Bretland, Bandaríkin og Sovétríkin frá sér yfirlýsingu þar sem staðhæft var að Þjóðverjar hefðu nú hrint í framkvæmd þeim ásetningi Hitlers að útrýma öllum gyðingum í Evrópu“.

Fangar flestra útrýmingarbúða voru frelsaðir á lokaári síðari heimsstyrjaldar þegar Þjóðverjar hörfuðu frá m.a. Póllandi.

Fangabúningar

voru einungis notaðir af yngstu og sterkustu föngunum sem voru færir um að vinna þrælkunarvinnu. Rendurnar á búningunum auðvelduðu fangavörðunum að koma auga á fangana ef þeir reyndu að flýja.

Vasar

voru einkar sjaldséðir á fangabúningum í útrýmingarbúðunum og þá aðallega á búningum þeirra fanga sem sinntu stjórnunarstörfum. Vasarnir gerðu föngunum kleift að fela m.a. aukalega matarskammta.

Bandaríkjamenn

frelsuðu fangana í Dachau hinn 29. apríl 1945 og nýttu útrýmingarbúðirnar þar fyrir viðamikil réttarhöld gegn þýskum stríðsglæpamönnum. Mestöll yfirstjórn fangabúðanna var dæmd til dauða.

Fangar flestra útrýmingarbúða voru frelsaðir á lokaári síðari heimsstyrjaldar þegar Þjóðverjar hörfuðu frá m.a. Póllandi.

Fangabúningar

voru einungis notaðir af yngstu og sterkustu föngunum sem voru færir um að vinna þrælkunarvinnu. Rendurnar á búningunum auðvelduðu fangavörðunum að koma auga á fangana ef þeir reyndu að flýja.

Vasar

voru einkar sjaldséðir á fangabúningum í útrýmingarbúðunum og þá aðallega á búningum þeirra fanga sem sinntu stjórnunarstörfum. Vasarnir gerðu föngunum kleift að fela m.a. aukalega matarskammta.

Bandaríkjamenn

frelsuðu fangana í Dachau hinn 29. apríl 1945 og nýttu útrýmingarbúðirnar þar fyrir viðamikil réttarhöld gegn þýskum stríðsglæpamönnum. Mestöll yfirstjórn fangabúðanna var dæmd til dauða.

Umfang helfararinnar varð þó engan veginn ljóst fyrr en fangar útrýmingarbúðanna voru frelsaðir á árunum 1944-45.

 

„Hersveitum okkar mætti hrikaleg sjón, hljóð og lykt sem var ofar skilningi heilbrigðra manna, því misþyrmingin hafði verið svo skelfileg að venjulegir menn gátu ekki meðtekið þetta“, ritaði bandarískur hershöfðingi.

BIRT: 18/05/2023

HÖFUNDUR: EMRAH SÜTCÜ & BUE KINDTLER-NIELSEN

HÖFUNDARÉTTUR MYNDA: © Shutterstock, ImageSelect

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu með áskrifandi að blaðinu?

Áskrifendur geta fengið áskrift af vefnum hér

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is