Lifandi Saga

Hvenær fréttu bandamenn fyrst af helförinni?

Það var ekkert leyndarmál að nasistar ofsóttu og drápu gyðinga, en hið skelfilega umfang útrýmingarbúða Hitlers kom ekki í ljós fyrr en í lok stríðsins.

BIRT: 18/05/2023

Bandamenn höfðu vitneskju um að nasistar myrtu gyðinga nokkrum árum áður en síðari heimsstyrjöld lauk.

 

Bandarískir fréttamenn sem dvöldu í Þýskalandi vorið 1942 lýstu því að Þjóðverjar hundeltu gyðinga í Eystrasaltslöndunum og hefðu að öllum líkindum þá þegar myrt um 100.000 gyðinga í þeim löndum einum.

Þúsundir fanga úr útrýmingarbúðum létu lífið eftir að hafa verið leystir úr haldi, sökum þess að örmagna líkamar þeirra þoldu ekki skyndilega fæðuinntöku. Fyrir vikið urðu fangarnir smám saman að læra að borða á nýjan leik.

Síðar þetta sama ár kunngjörði pólska útlagastjórnin í London skýrslu sem staðfesti að hersveitir Hitlers söfnuðu saman pólskum gyðingum með skipulegum hætti og myrtu þá.

 

Upplýsingarnar voru meira að segja birtar í dagblöðum í Englandi og Bandaríkjunum.

 

„Fjöldamorð á gyðingum – meira en ein milljón gyðinga látin frá því að styrjöldin hófst“, mátti t.d. lesa í London Times.

 

Hinn 13. desember 1942 mátti heyra útvarpsmanninn Edward R. Murrow lesa þessa frétt:

 

„Milljónum manna, aðallega gyðingum, er safnað saman á einstaklega grimmilegan hátt og þeir myrtir. Orðið fangabúðir lýsir ástandinu engan veginn lengur og orðið útrýmingarbúðir er öðru fremur réttnefni fyrir búðirnar“.

 

Fjórum dögum síðar sendu Bretland, Bandaríkin og Sovétríkin frá sér yfirlýsingu þar sem staðhæft var að Þjóðverjar hefðu nú hrint í framkvæmd þeim ásetningi Hitlers að útrýma öllum gyðingum í Evrópu“.

Fangar flestra útrýmingarbúða voru frelsaðir á lokaári síðari heimsstyrjaldar þegar Þjóðverjar hörfuðu frá m.a. Póllandi.

Fangabúningar

voru einungis notaðir af yngstu og sterkustu föngunum sem voru færir um að vinna þrælkunarvinnu. Rendurnar á búningunum auðvelduðu fangavörðunum að koma auga á fangana ef þeir reyndu að flýja.

Vasar

voru einkar sjaldséðir á fangabúningum í útrýmingarbúðunum og þá aðallega á búningum þeirra fanga sem sinntu stjórnunarstörfum. Vasarnir gerðu föngunum kleift að fela m.a. aukalega matarskammta.

Bandaríkjamenn

frelsuðu fangana í Dachau hinn 29. apríl 1945 og nýttu útrýmingarbúðirnar þar fyrir viðamikil réttarhöld gegn þýskum stríðsglæpamönnum. Mestöll yfirstjórn fangabúðanna var dæmd til dauða.

Fangar flestra útrýmingarbúða voru frelsaðir á lokaári síðari heimsstyrjaldar þegar Þjóðverjar hörfuðu frá m.a. Póllandi.

Fangabúningar

voru einungis notaðir af yngstu og sterkustu föngunum sem voru færir um að vinna þrælkunarvinnu. Rendurnar á búningunum auðvelduðu fangavörðunum að koma auga á fangana ef þeir reyndu að flýja.

Vasar

voru einkar sjaldséðir á fangabúningum í útrýmingarbúðunum og þá aðallega á búningum þeirra fanga sem sinntu stjórnunarstörfum. Vasarnir gerðu föngunum kleift að fela m.a. aukalega matarskammta.

Bandaríkjamenn

frelsuðu fangana í Dachau hinn 29. apríl 1945 og nýttu útrýmingarbúðirnar þar fyrir viðamikil réttarhöld gegn þýskum stríðsglæpamönnum. Mestöll yfirstjórn fangabúðanna var dæmd til dauða.

Umfang helfararinnar varð þó engan veginn ljóst fyrr en fangar útrýmingarbúðanna voru frelsaðir á árunum 1944-45.

 

„Hersveitum okkar mætti hrikaleg sjón, hljóð og lykt sem var ofar skilningi heilbrigðra manna, því misþyrmingin hafði verið svo skelfileg að venjulegir menn gátu ekki meðtekið þetta“, ritaði bandarískur hershöfðingi.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: EMRAH SÜTCÜ & BUE KINDTLER-NIELSEN

© Shutterstock, ImageSelect

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Náttúran

Hjarta steypireyðar slær bara tvisvar á mínútu

Náttúran

Hjarta steypireyðar slær bara tvisvar á mínútu

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

Lifandi Saga

Gestapo: Leynilögregla Hitlers olli skelfingu í Evrópu

Lifandi Saga

Getur Rússland orðið uppiskroppa með hermenn? 

NÝJASTA NÝTT

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Jörðin

Hversu mikið menga leikföng?

Maðurinn

Af hverju þessi ást á áfengi?

Heilsa

Er hægt að sofa of mikið?

Lifandi Saga

Hver fann upp á „kalda stríðinu“?

Vinsælast

1

Maðurinn

Einvígið: Er rafmagnstannbursti betri en venjulegur?

2

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

3

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

4

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

5

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

6

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

1

Maðurinn

Einvígið: Er rafmagnstannbursti betri en venjulegur?

2

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

3

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

4

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

5

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

6

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

Maðurinn

Hvernig grær brotið bein?

Maðurinn

Öfgar persónuleikans: Úthverfur eða innrænn persónuleiki

Alheimurinn

Hvað verður um orkuna frá sólarljósinu? 

Lifandi Saga

Hvað gerðu blikksmiðir fyrr á tímum? 

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

3 ókostir við greind

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Í Hollywood-myndinni Braveheart svíkur Robert the Bruce málstað Skota og færir Englendingum William Wallace á silfurfati til grimmilegrar aftöku. Í veruleikanum var þessi skúrkur þó hetja Skota. Þótt frelsisbarátta Skota kostaði bræður hans lífið og systur hans enduðu bak við lás og slá, gafst hinn raunverulegi Braveheart aldrei upp.

Lifandi Saga

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.