Alheimurinn

Jarðlík pláneta fundin 40 ljósár héðan

Nýuppgötvuð fjarpláneta er á stærð við jörðina og líkast til ekki nema dálítið heitari.

BIRT: 28/11/2024

Stjörnufræðingar frá NASA og Evrópsku geimferðastofnuninni (ESA) hafa gert stórkostlega uppgötvun í 380 billjón kílómetra fjarlægð.

 

Þeir hafa komið auga á nýja plánetu sem svipar til jarðar deilir hefur því ýmsar forsendur fyrir því að þar geti hugsanlega hýst líf.

 

Plánetan er í 40 ljósára fjarlægð. Þetta þýðir að ljósið sem gerir vísindamönnum kleift að fylgjast með plánetunni er frá árinu 1984.

 

Eins heit og í hitabylgju á jörðinni

Plánetan hefur fengið heitið Gliese 12 b. Hún er á stærð við Venus og þar með einungis örlítið smærri en jörðin. Svo virðist sem hitastigið gæti verið um 42 stig sem vissulega er nokkrum mun hlýrra en hér.

 

Hjá NASA segja menn plánetuna þar með vera þá fjarplánetu sem mest líkist jörðinni varðandi stærð og hitastig af þeim sem fundist hafa.

Gliese 12 b er „jarðlík“ pláneta en það felur m.a. í sér að þetta er klapparpláneta með fast yfirborð eins og hér er, öfugt við t.d. gasplánetur á borð við Júpíter og Satúrnus.

 

Vísindamenn NASA og ESA segja fræðilega mögulegt að á plánetunni séu heppilegar aðstæður til að lífverur geti þrifist.

 

Til þess þarf þó rétta gerð gufuhvolfs og heppilega fjarlægð frá stjörnunni.

 

Hvort tveggja er óþekkt en gæti leitt til þess að hitastig væri mun hærra eða mun lægra.

Lífvænlegast langt í burtu

Lífsskilyrði eru misjöfn í stjörnuþoku okkar. Líkurnar á að finna líf eru mestar í belti í meira en 7.000 ljósára fjarlægð frá miðju Vetrarbrautarinnar.

 

1. Sprengistjörnur dauðhreinsa plánetur

Innst í stjörnuþokunni, út að 7.000 ljósára fjarlægð frá miðjunni eru lífskjörin hörð. Stjörnur liggja þétt og lífverur væru stöðugt í hættu fyrir ákafri geislun frá sprengistjörnum.

 

2. Þung frumefni skapa kjöraðstæður

Í breiðu belti (hér grænleitt) í 7.000 til 26.000 ljósára fjarlægð frá miðju Vetrarbrautarinnar hefur verið nóg af sprengistjörnum til að leggja til þung frumefni í klapparplánetur – en ekki svo mikið að það hafi útrýmt öllu lífi.

 

3. Við búum í friðsamlegu úthverfi

Sólkerfi okkar er í útjaðri þessa byggilega beltis, 26.000 ljósár frá miðju. Hér getur líf kviknað og dafnað en að líkindum er langt milli lífberandi hnatta á þessu svæði.

 

4. Skortur á stjörnum í útjaðrinum

Í útjaðri Vetrarbrautarinnar, í meira en 26.000 ljósára fjarlægð frá miðjunni, eru fáar stjörnur og enn færri plánetur. Á þessu svæði hefur verið lítið um sprengistjörnur en þær eru forsenda fyrir myndun klapparplánetna þar sem líf getur kviknað.

Á Gliese 12 b gæti þannig verið að finna heppilegt gufuhvolf, alls ekkert gufuhvolf eða kannski gufuhvolf af allt annarri gerð en þekkist í sólkerfi okkar.

 

Möguleikar til lífs byggjast líka á fjarlægð frá móðurstjörnunni.

 

Plánetan má hvorki vera of nálægt né of langt frá henni ef þar eiga að vera möguleikar til lífs. Sé plánetan of nálægt stjörnunni verður of heitt en sé hún í of mikilli fjarlægð verður of kalt, segir í rannsókninni.

 

Jörðin er einmitt byggileg m.a. vegna þess að hún er í réttri fjarlægð frá sólinni.

 

Hjá NASA segjast menn nú hafa í hyggju að rannsaka þessa fjarplánetu nánar og nota til þess James Webb-geimsjónaukann.

HÖFUNDUR: Simon Clemmensen

© NASA/JPL-Caltech/R. Hurt (Caltech-IPAC),© NASA/JPL-Caltech/R. Hurt

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Náttúran

6 atriði sem þú ættir að vita um skeggskottu: Gráðugur ættingi silfurskottunnar gæti brátt hertekið heimili þitt

Tækni

Lúxus eftir dómsdag: Lítum á skýli milljarðamæringanna

Menning og saga

Indiana Jones raunveruleikans leitaði að sáttmálsörkinni

Náttúran

Átvögl sjávarins geta kælt loftslagið

Lifandi Saga

Í bók frá miðöldum leyndist óþekkt portrett af Michelangelo

Tækni

Edison gegn Tesla: Meistarar rafmagnsins hötuðust

Maðurinn

7 magnaðar staðreyndir um augu þín

Tækni

Minnislisti nördanna: Búnaður

Tækni

Nú fá róbótar siðferðilegan áttavita

Heilsa

Ný tækni vekur latar sáðfrumur

Jörðin

Glóandi sprengingar skapa hljóðhöggbylgjur

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is