Náttúran

Líf á jörðinni gæti hafa myndast mun fyrr en við héldum

Vísindamenn hafa rakið sögu lífsins aftur til þess tíma þegar jörðin var aðeins nokkur hundruð milljón ára gömul.

BIRT: 19/02/2025

Jörðin myndaðist fyrir tæplega 4,6 milljörðum ára og 3,8 milljarða ára steingervingar á Grænlandi eru elstu sannanir um tilvist lífs á hnettinum.

 

Nú hefur fjölþjóðlegur hópur vísindamanna beitt nýrri greiningaraðferð og fundið vísbendingar um að líf kunni að hafa myndast á jörðinni fyrir 4,2 milljörðum ára, sem sagt þegar hnötturinn var aðeins um 400 milljón ára.

 

Nú orðið er almennt talið að allt flókið frumulíf á hnettinum eigi ættir að rekja til sameiginlegrar formóðurfrumu sem nefnd hefur verið LUCA (Last Universal Common Ancestor).

 

Þessi formóðir er sameiginleg rót þess ættartrés sem greinst hefur í allt frá einfrumungum á borð við bakteríur til flóknari lífvera svo sem plantna og dýra, þar á meðal risaeðlna og spendýra sem maðurinn tilheyrir.

 

Sameindaklukka

Til að komast að því hvenær LUCA kann að hafa orðið til létu vísindamennirnir ekki nægja að einblína á elstu steingervingana.

 

Þeir rannsökuðu gen, bæði úr núlifandi lífverum og fjölmörgum steingervingum. Aðferðina mætti kalla sameindaklukku og með henni má fara nærri um hraða stökkbreytinga í genum.

 

Með því að telja stökkbreytingar má áætla hve langt þarf að fara aftur í tímann til að greina hvenær tilteknar tegundir greindust að.

Talið er að LUCA sé formóðir alls frumulífs, þar sem það hefur skipt sér í þrjár greinar: Bakteríur, fornbakteríur og heilkjörnungar. Menn og önnur dýr, svo og plöntur og sveppir, tilheyra grein heilkjörnunga.

Allar lífverur búa yfir sameiginlegum erfðakóða sem m.a. lýsir aðferðinni við að mynda prótín, byggja upp amínósýrur og senda orku um frumuna.

 

Með því að bera saman breytingar á þessum grunnkóða í fjölda núverandi og útdauðra lífvera komust vísindamennirnir að þeirri niðurstöðu að upprunann megi rekja 4,2 milljarða ára aftur í tímann.

 

Vísindamennirnir komust líka að því að í LUCA myndaðist mjög snemma eins konar ónæmiskerfi til að verjast veirum. Það kom líka í ljós að úrgangsefni sumra frumna hafa snemma orðið fæðuuppspretta annarra og vistkerfi þannig myndast mjög snemma.

Darwin taldi að vagga lífsins hefði verið lítill vatnspollur. Aðrir hafa nefnt hafsbotninn. Nú hafa örflögur og eldskjótar efnafræðilegar greiningar kollvarpað þessum gömlu kenningum og fært vísindamenn nær en nokkru sinni áður því dularfulla umhverfi sem fóstraði fyrsta líf hnattarins.

Vísindamennirnir álíta að niðurstöður þeirra geti komið að haldi í leitinni að lífi á öðrum hnöttum.

 

„[Niðurstöðurnar] sýna líka hve fljótt vistkerfi mynduðust á hinni ungu jörð. Það merkir að líf getur blómstrað í jarðlíku umhverfi á öðrum stöðum í geimnum,“ segir Philip Donoghue prófessor við Bristol-háskóla í fréttatilkynningu.

 

Rannsóknarniðurstöðurnar birtust í tímaritinu Nature Ecology & Evolution.

HÖFUNDUR: Af Søren Rosenberg Pedersen

© SCIENCE GRAPHIC DESIGN/University of Bristol,

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Náttúran

Hafa plöntur skilningarvit?

Lifandi Saga

Stærstu hneykslismál Óskarsins frá upphafi

Maðurinn

Er betra að klæðast blautum fatnaði en engu í vetrarkulda?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Lifandi Saga

Ris og fall Zeppelin loftskipanna

Náttúran

Hafa hvalir einhver hár?

Maðurinn

Víkingar hirtu vel um tennur sínar

Maðurinn

Viðamikil rannsókn: Oftar gripið fram í fyrir stjórnmálakonum en -mönnum

Heilsa

Vísindamenn að baki víðtækrar rannsóknar: Áhugaverðir kostir við vatnsdrykkju

Lifandi Saga

Fangar í útrýmingarbúðum fölsuðu peninga fyrir nasista

Alheimurinn

Júpíter: Risinn í sólkerfinu

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is