Maðurinn

7 magnaðar staðreyndir um augu þín

Þau fyrirfinnast í alls konar litum og senda á degi hverjum þúsundir af skynhrifum til heila þíns. Hér gefur að líta sjö áhugaverðar staðreyndir um eitt mikilvægasta og starfsamasta líffæri þitt: augað.

BIRT: 01/12/2022

 

Þau eru sögð vera spegill sálarinnar og eiga að afhjúpa innstu tilfinningar manna. 

 

Ekki nóg með það, augun eru eitt starfsamasta líffærið og sloka til sín heilum 65% af vinnslugetu heilans. 

 

Við rýnum nánar í þetta heillandi par sem dag hvern sér til þess að þú getur skynjað heiminn í kringum þig. 

 

1. Þau samanstanda úr tveim milljón hlutum 

© Shutterstock

 

Augu þín eru ótrúlega flókin líffæri sem útheimta meiri orku frá heilanum en nokkur annar líkamshluti. 

 

Þetta stafar m.a. af því að hvort auga samanstendur af tveim milljón hlutum, allt frá augnalokum til sjóntaugar. 

 

2. Þú sérð heiminn á hvolfi

© Shutterstock

 

Hvort sem þú trúir því eður ei þá sérð þú heiminn á hvolfi.

 

Þegar ljós skellur á auga þitt utan frá er þeim geislum sem stefna niður á við beint upp til nethimnunnar og öfugt. 

 

Myndin af því fyrirbæri sem þú horfir á er því á hvolfi. 

 

En þökk sé getu heila þíns til þess að greiða úr þessu og snúa myndinni rétt upplifir þú sem betur fer aldrei heiminn á hvolfi. 

 

3. Þú blikkar augunum 14.000 sinnum á dag

 

Ef þú ert fullorðinn þá blikkar þú að meðaltali 15 sinnum á mínútu til að koma í veg fyrir augnþurrk.

 

Þetta gerir ríflega 14.000 blikk hvern einasta dag. 

 

4. Bláeygðir eru í fjölskyldu 

 

Ef þú ert með blá augu þá ert þú meðlimur í stærri fjölskyldu en þú áttar þig kannski á. 

 

Árið 2008 sýndi rannsókn við Kaupmannahafnarháskóla að ein stök erfðafræðileg stökkbreyting sem átti sér stað fyrir um 6.000 til 10.000 árum síðan, er ástæða þess að nú finnast margir bláeygðir um heim allan. 

 

Þetta þýðir að allir bláeygðir eiga í raun sameiginlegan forföður. 

 

5. Þau geta skipt litum 

 

Augnlitur okkar ræðst af erfðum en það felur samt ekki í sér að þau geti ekki breyst síðar á ævinni. 

 

Sem dæmi fæðast sum börn með blá augu sem breytast síðar yfir í græn eða jafnvel brún augu. 

 

Liturinn stafar af litarefninu melanín sem er framleitt í svokölluðum strómafrumum í litaða hluta augans. 

 

Þegar börn eru lítil framleiðist einungis lítið magn af melaníni og það þýðir að augað getur skipt um lit síðar á ævinni. 

 

6. Þau geta verið ólík 

© Shutterstock

 

David Bowie var þekktur fyrir að vera með eitt brúnt auga og eitt blátt auga. Og þrátt fyrir að þetta sé tiltölulega fágætt fyrirbæri er það alls ekki jafn sjaldgæft og ætla mætti. 

 

Augu með mismunandi liti stafa af ójafnri dreifingu litarefnisins melanín í lithimnunni. 

 

Ástand þetta er nefnt heterochromi og getur átt sér erfðafræðilegar orsakir eða jafnvel komið fram í tengslum við sjúkdóma, eins og t.d. sýkingar í lithimnu augans. 

 

7. Þau afhjúpa hversu hætt þér er við að verða alkóhólisti 

© Shutterstock

Ef þú ert eigandi fallegra blárra augna þá getur það verið góð hugmynd að halda aðeins aftur af sér hvað varðar drykkju áfengis.

 

Athyglisverð rannsókn frá University of Vermont, þar sem gögn um 1.260 Bandaríkjamenn voru rannsökuð, sýndi greinilega að þeim sem eru með blá augu er hættara við því að verða alkóhólistar heldur en manneskjum með brún augu. 

 

Gen fyrir augnlit og alkóhólisma tengjast saman á litningunum en hvers vegna samhengi er þarna á milli er ekki vitað. 

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: NANNA VIUM

Shutterstock

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Náttúran

Hjarta steypireyðar slær bara tvisvar á mínútu

Náttúran

Hjarta steypireyðar slær bara tvisvar á mínútu

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

Lifandi Saga

Gestapo: Leynilögregla Hitlers olli skelfingu í Evrópu

Lifandi Saga

Getur Rússland orðið uppiskroppa með hermenn? 

NÝJASTA NÝTT

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Jörðin

Hversu mikið menga leikföng?

Maðurinn

Af hverju þessi ást á áfengi?

Heilsa

Er hægt að sofa of mikið?

Lifandi Saga

Hver fann upp á „kalda stríðinu“?

Vinsælast

1

Maðurinn

Einvígið: Er rafmagnstannbursti betri en venjulegur?

2

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

3

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

4

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

5

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

6

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

1

Maðurinn

Einvígið: Er rafmagnstannbursti betri en venjulegur?

2

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

3

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

4

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

5

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

6

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

Maðurinn

Hvernig grær brotið bein?

Maðurinn

Öfgar persónuleikans: Úthverfur eða innrænn persónuleiki

Alheimurinn

Hvað verður um orkuna frá sólarljósinu? 

Lifandi Saga

Hvað gerðu blikksmiðir fyrr á tímum? 

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

3 ókostir við greind

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Í Hollywood-myndinni Braveheart svíkur Robert the Bruce málstað Skota og færir Englendingum William Wallace á silfurfati til grimmilegrar aftöku. Í veruleikanum var þessi skúrkur þó hetja Skota. Þótt frelsisbarátta Skota kostaði bræður hans lífið og systur hans enduðu bak við lás og slá, gafst hinn raunverulegi Braveheart aldrei upp.

Lifandi Saga

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.