Menning og saga

Dularfullt fóstur 23 ára gamalt

BIRT: 04/11/2014

Faðir Babilart var ástríðusafnari. Heimili hans í franska þorpinu Pont-a-Mousson var sneisafullt af furðulegustu fyrirbærum og fólk streymdi þangað um langan veg til að dást að þessum merkilegu gripum.

 

Árið 1678 komu Maria Theresia Frakklandsdrottning og hirðlæknirinn Pierre Dionis í heimsókn. Faðir Babilart vildi ákafur sýna þeim perluna í safni sínu, sprittkrukku með leðurkenndum líkama. Bæði drottningin og læknir hrukku ósjálfrátt frá þegar þau sáu þessa rauðbrúnu veru. Þarna lá samanskroppið, vanskapað fóstur með óhugnanlegt andlit.

 

Fullur af stolti útskýrði presturinn að fóstrið hefði verið skorið úr líki konu árið 1674, 23 árum eftir að hún hafði verið ófrísk. Frásögnin vakti áhuga læknisins. Dionis var nefnilega einn af fremstu skurðlæknum samtímans og krufði iðulega lík, þeirra á meðal lík ófrískra kvenna sem höfðu verið hengdar.

 

Hann hafði áður heyrt frásagnir í svipuðum dúr og þessa, m.a. af 68 ára konu sem lést árið 1582 og átti þá að hafa verið ófrísk í 28 ár. Læknar sem krufðu líkið fundu steinharðnað stúlkufóstur í kviðarholinu. Fróðar konur héldu því fram að slík fóstur væru tilkomin með svartagaldri, en hirðlækninum kom ekki til hugar að trúa slíku. Hann vildi finna líffræðilega skýringu.

 

Hann bað prestinn því að skýra frásögn sína frekar. Konan hafði reyndar ekki verið ófrísk í 23 ár, heldur allt frá fæðingu. Babilart hélt því fram að eggið hefði sest að í maga hennar, meðan hún var sjálf enn fóstur í móðurkviði og fóstrið væri því ekki barn þessarar konu heldur tvíburafóstur.

 

Dionis hristi höfuðið yfir skýringunni, sem honum þótti út í hött, og eftir að heim kom sökkti hann sér niður í þetta efni. Hann komst að þeirri niðurstöðu að hér hlyti að vera um að ræða utanlegsfóstur og sú kenning átti eftir að hafa mikla þýðingu fyrir lækna síðari tíma.

 

Í riti sem út kom árið 1718 varð Dionis fyrstur manna til að skýra ástæður þessa fyrirbrigðis. Sé eggið of stórt eða eggjaleiðarinn of þröngur, sest eggið þar að, skrifaði Dionis. Hann taldi að fyrr eða síðar hætti fóstrið að vaxa, en það gæti engu að síður orðið móðurinni að bana.

 

Nú er vitað að frjóvgað egg getur sest að í eggjaleiðara, kviðarholi, eggjastokkum eða leghálsi. Slík utanlegsfóstur er nú auðvelt að finna og fjarlægja með skurðaðgerð eða lyfjagjöf. En það er þó ekki alveg víst að hið dularfulla fóstur Babilarts hafi verið þessarar gerðar. Fræðilega séð hefði þetta getað verið sníkjutvíburi, rétt eins og presturinn hélt fram. En þetta afar sjaldséða fyrirbrigði var ekki viðurkennt fyrr en á 19. öld.

 
 

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Náttúran

Hjarta steypireyðar slær bara tvisvar á mínútu

Náttúran

Hjarta steypireyðar slær bara tvisvar á mínútu

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

Lifandi Saga

Gestapo: Leynilögregla Hitlers olli skelfingu í Evrópu

Lifandi Saga

Getur Rússland orðið uppiskroppa með hermenn? 

NÝJASTA NÝTT

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Jörðin

Hversu mikið menga leikföng?

Maðurinn

Af hverju þessi ást á áfengi?

Heilsa

Er hægt að sofa of mikið?

Lifandi Saga

Hver fann upp á „kalda stríðinu“?

Vinsælast

1

Maðurinn

Einvígið: Er rafmagnstannbursti betri en venjulegur?

2

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

3

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

4

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

5

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

6

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

1

Maðurinn

Einvígið: Er rafmagnstannbursti betri en venjulegur?

2

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

3

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

4

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

5

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

6

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

Maðurinn

Hvernig grær brotið bein?

Maðurinn

Öfgar persónuleikans: Úthverfur eða innrænn persónuleiki

Alheimurinn

Hvað verður um orkuna frá sólarljósinu? 

Lifandi Saga

Hvað gerðu blikksmiðir fyrr á tímum? 

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

3 ókostir við greind

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Í Hollywood-myndinni Braveheart svíkur Robert the Bruce málstað Skota og færir Englendingum William Wallace á silfurfati til grimmilegrar aftöku. Í veruleikanum var þessi skúrkur þó hetja Skota. Þótt frelsisbarátta Skota kostaði bræður hans lífið og systur hans enduðu bak við lás og slá, gafst hinn raunverulegi Braveheart aldrei upp.

Lifandi Saga

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.