Alheimurinn

Ný sönnun um fljótandi vatn á tungli Júpíters

Hjá NASA hafa menn fundið endanlega sönnun þess að á Evrópu, tungli Júpíters, sé heilt haf af fljótandi vatni en í því gæti leynst líf.

BIRT: 29/04/2023

Til að sjá er Evrópa, tungl Júpíters, ekki hið minnsta aðlaðandi. Hnötturinn er á stærð við tunglið okkar og kuldalegt, ísi lagt yfirborðið virðist ekki líklegt til að geyma líf.

 

Ýmsar uppgötvanir vekja þó stöðugt aukinn áhuga á þessum hnetti.

 

Fyrir 40 árum flaug geimfarið Voyager 2 fram hjá Evrópu og tók myndir sem vöktu forvitni vísindamanna.

Tungl Júpíters ekki svo hrjóstrugt

Á myndunum mátti sjá langar sprungur í ísnum en hitt kom á óvart að þar skyldu nánast ekki vera neinir loftsteinagígar.

 

Skýringin hlaut að vera fólgin í einhvers konar jarðvirkni sem þurrki út ummerki eftir loftsteina.

 

Myndir sem Galíleófarið tók á síðasta tug 20. aldar renndu stoðum undir þá kenningu að undir ísþekjunni kynni að leynast vatnshaf sem yrði fyrir áhrifum af þyngdarafli Júpíters þannig að það bungi upp á við og rífi sprungur í ísinn.

 

⇒ Júpíter togar vatn upp úr leyndu hafi Evrópu

Aðdráttaraflið frá gasrisanum brýtur ísinn á tunglinu Evrópu og upp um sprungurnar gjósa vatnsstrókar úr hafinu undir ísþekjunni.

 

Farðu með bendilinn yfir tölurnar til að lesa meira.
1
Júpíter skapar sprungur í ísnum

Aðdráttarafl Júpíters veldur sprungum í ísnum á Evrópu.

2
Vatn sogast upp í sprungurnar

Vatn úr hafinu á Evrópu þrýstist upp á yfirborð ísþekjunnar.

3
Vatnsúði þeytist  upp í gufuhvolfið

Sums staðar kemst vatn upp í gegnum ísinn og sprautast þá sem úði upp frá yfirborðinu. Í fyrsta sinn hefur tekist að mæla vatnsúðann.

Árið 2012 fann Hubble-sjónaukinn fyrstu ummerki vatnsgosa þar sem vatnsúðastrókar þrýstust upp úr ísnum.

 

Nú hefur stjörnufræðingum hjá NASA loksins tekist að sanna að úðagosin – og þar með hið fljótandi vatnshaf – séu raunveruleg.

 

Með Keck-sjónaukanum á Hawaii voru gerðar nákvæmar mælingar á innrauðu ljósi frá Evrópu.

 

Vatn á Evrópu gefur von um líf

Með svonefndum ljósrófsmælingum tókst að greina ummerki þeirra efna sem er að finna í þunnu gufuhvolfi hnattarins og þá sáust skýr ummerki vatnsúða.

 

Útreikningarnir voru afar vandasamir þar eð mælingarnar voru gerðar frá yfirborði jarðar og ljós frá Evrópu hefur því ekki bara farið um gufuhvolfið þar heldur líka gegnum gufuhvolf jarðar, þar sem mikið er af vatnsgufu.

 

Ummerki vatns í gufuhvolfi jarðar þurfti að draga frá til að fá hreina mynd af vatnsgufu á Evrópu.

 

En sönnunin um vatn á Evrópu gerir þann hnött einn af örfáum stöðum í sólkerfinu þar sem mögulega mætti finna líf.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Jens Matthiesen

Shutterstock,© SETI Institute/JPL-Caltech/NASA

Náttúran

Ljós ruglar viðbrögð skordýranna

Jörðin

Maðurinn hefur breytt möndulhalla jarðar

Jörðin

Maðurinn hefur breytt möndulhalla jarðar

Náttúran

Topp 5: Af hvaða dýrum er mestur fjöldi?

Náttúran

Topp 5: Af hvaða dýrum er mestur fjöldi?

Maðurinn

Líkami þinn lifir eftir dauðann

Maðurinn

Hvers vegna þola sumir ekki kóríander?

Heilsa

Bakteríur í blóði auka þyngdina

NÝJASTA NÝTT

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

3 ókostir við greind

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Náttúran

Eitruðustu efni veraldar

Heilsa

Er hægt að sofa með opin augun?

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

3 ókostir við greind

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Náttúran

Eitruðustu efni veraldar

Heilsa

Er hægt að sofa með opin augun?

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Lifandi Saga

Hvert flúðu spænskir Gyðingar?

Lifandi Saga

Hvert flúðu spænskir Gyðingar?

Maðurinn

Rannsókn: Greinileg merki um framhjáhald.

Maðurinn

Rannsókn: Greinileg merki um framhjáhald.

Lifandi Saga

Þess vegna trúa milljónir á mýtuna: Barnaníðingar djöfulsins 

Vísindamenn

Stærðfræðisnillingur fann upp tölvuna

Heilsa

Þess vegna ættir þú alltaf að setja klósettlokið niður áður en þú sturtar

Maðurinn

Vanþroskað tvíburafóstur fjarlægt úr heila ársgamallar stúlku

Vinsælast

1

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

2

Maðurinn

Líkami þinn lifir eftir dauðann

3

Maðurinn

Þessir einstaklingar eru í minni hættu á að greinast með heilabilun

4

Maðurinn

3 ókostir við greind

5

Náttúran

Hversu lengi getur könguló lifað af í ryksugupokanum?

6

Náttúran

Topp 5: Af hvaða dýrum er mestur fjöldi?

1

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

2

Maðurinn

Þessir einstaklingar eru í minni hættu á að greinast með heilabilun

3

Maðurinn

3 ókostir við greind

4

Náttúran

Topp 5: Af hvaða dýrum er mestur fjöldi?

5

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

6

Náttúran

Eitruðustu efni veraldar

Lifandi Saga

Hvenær voru fóstureyðingar gerðar frjálsar í Bandaríkjunum?

Maðurinn

Hvers vegna þarf eldra fólk minni svefn?

Lifandi Saga

Fjöldamorðin í Katyn: Stalín hugðist brjóta Pólverja á bak aftur

Maðurinn

Matseðill morgundagsins: Skordýrabrauð með ostlíki úr geri

Maðurinn

Vísindamenn hafa komist að rót mannvonskunnar: Fræðist um verstu hliðar ykkar

Lifandi Saga

Refsiföngum í síðari heimsstyrjöldinni fórnað 

Maðurinn

Af hverju eiga karlmenn auðveldara með að fá fullnægingu en konur?

Maðurinn

Leiðbeiningar um uppeldi: Reiðilestur veldur niðurbroti í heila

Maðurinn

Hvernig er best að fara á klósettið?

Maðurinn

Auðmaður vill drekka úr æskubrunninum

Maðurinn

Þess vegna þyngist þú með aldrinum

Maðurinn

Íhugun getur breytt heila þínum

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Árið 2009 kom dularfullur forritari fram með heimsins fyrstu rafmynt. Það átti eftir að gjörbreyta fjárhagslífi heimsins. Rafmynt gæti gert banka ónauðsynlega og komið í veg fyrir verðbólgu – en hún er fullkominn myntfótur fyrir glæpamenn.

Tækni

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.