Plastgráðugur ofurormur gæti hjálpað til að leysa sorpvanda

Hann étur sig í gegnum frauðplast og er sólginn í það. Vísindamenn vonast til að sérkennilegt fæðuval zophobas-lirfunnar geti brotið niður plastefnið og komið því aftur inn í hringrás náttúrunnar.

BIRT: 26/01/2023

LESTÍMI:

2 mínútur

Vísindamenn vinna baki brotnu við að finna mögulegar lausnir á þeim sorpvandamálum sem nú þrúga alla jörðina. Nú gætu þeir mögulega fengið aðstoð zophobas-lirfunnar sem stundum er nefnd ofurormurinn og er m.a. notuð til að fóðra sum gæludýr.

 

Hópur vísindamanna hjá Queenslandháskóla í Ástralíu hefur komist að því að þessar lirfur lifa kóngalífi á eintómu polystyreni, plastefni sem við þekkjum í formi frauðplasts sem m.a. er notað í einangrun, pökkun og fiskikassa.

 

Eins og annað plast brotnar polystyren seint niður og að auki molnar það auðveldlega og getur þannig valdið mengun bæði á landi og sjó, auk þess sem það hrannast upp á ruslahaugum.

Zophobas-lirfan framleiðir sérstakt ensím til að brjóta niður plastefnið polystyren. Það á nú að reyna að verksmiðjuframleiða.

Eitt markmið í lífinu

Það má kalla heppilegt að zophobas-lirfan skuli lifa fyrir það eitt að éta og þyngjast nógu mikið til að geta púpað sig og skriðið síðan úr púpunni sem bjallan zophorbas morio.

 

Í rannsóknastofutilraunum komust áströlsku vísindamennirnir að því að hamskiptin takast fullkomlega hjá tveimur af hverjum þremur lirfum sem einungis hafa nærst á polystyreni.

 

Þetta þýðir að lirfan gæti orðið einstæð ruslæta og veitt gríðarmikla aðstoð við að eyða úrgangi sem nú leggur mikið af mörkum til hnattrænnar hlýnunar.

Zophobas morio er bjalla og lirfur þeirra eru þekktar sem ofurormur, kóngaormur eða einfaldlega Zophobas. Ofurormar eru algengir í gæludýraiðnaði skriðdýra sem fæða, ásamt risamjölormum, sem eru mjölbjöllulirfur sem sprautaðar eru með hormóni.

Vísindamenn vilja gríðarstór lirfubú

Úti í náttúrunni lifir lirfan einkum á rotnum trjám, laufblöðum og dýraleifum.

 

Í tengslum við átið framleiðir lirfan sérstakt ensím í þörmunum og það virðist virka alveg jafn vel þegar hún lifir aðeins á plasti.

 

Meðal þeirra möguleika sem vísindamennirnir sjá fyrir sér er að koma á fót gríðarstórum lirfubúum með milljónum lirfa sem fóðraðar væru á polystyreni.

 

Hitt væri þó mun hagfelldara ef hægt væri að finna aðferð til að verksmiðjuframleiða hið einstaka þarmaensím lirfunnar. Þá mætti eyða þessum plastúrgangi með því að kurla hann og smyrja svo ensímblöndu yfir. Að því loknu mætti nota örverur til að umbreyta hinu niðurbrotna plasti í lífplast af annarri gerð.

BIRT: 26/01/2023

HÖFUNDUR: BJØRN FALCK MADSEN

HÖFUNDARÉTTUR MYNDA: The University of Queensland

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is