Svarthol rekið á flótta
Gríðarþungt svarthol á þyngd við 20 milljón sólir er nú á fullri ferð út úr stjörnuþoku sinni og dregur stjörnuhala á eftir sér.
Hversu stór geta svarthol orðið?
Svarthol gleypa allt sem kemur í námunda við þau. En geta þau bara haldið áfram að vaxa í hið óendanlega eða eru einhver mörk sem ákvarða hámarksstærð?
Vísindamenn finna „týnda hlekk“ svartholanna
Í miðju stórra stjörnuþoka er jafnan að finna ofurþung svarthol sem eru mörgum milljón sinnum massameiri en sólin. Hvernig þessir risar urðu til hefur til þessa verið nokkur ráðgáta en nú hafa vísindamenn mögulega fundið púslið sem skortir í myndina.
Árekstur í geimnum skapar nýja gerð svarthola
Í fyrsta sinn í sögunni hafa eðlisfræðingar séð að tvö svarthol hafa runnið saman og myndað svarthol í millivigtarflokki með meiri þyngd en hundraðfaldan massa sólar.
Getur risavaxið svarthol gleypt heila stjörnuþoku?
Í mörgum stjörnuþokum sjá stjörnufræðingar að þéttni efnis, hvort heldur um er að ræða stjörnur, ryk eða gas, eykst mjög þegar dregur nær miðju stjörnuþokunnar. Á grundvelli mælinga á hraðri hringhreyfingu þessa efnis hafa menn í mörgum tilvikum getað slegið því föstu að í miðju stjörnuþokunnar sé að finna mjög þungt svarthol. Ástæða þess að […]
Er svarthol í raun og veru hol?
Þau vega það mikið að þau gleypa allt í kringum sig og þeim er lýst sem svörtu, hringlaga myrkri. Til að reyna að átta okkur á þeim köllum við þau hol – en er það rétt?
Svarthol gata alheim okkar
Einstein trúði ekki á tilveru þeirra og Stephen Hawking eyddi drjúgum hluta af lífi sínu í rannsóknir á þeim. Í rétta öld hafa svarthol alheims sundrað og heillað stjarneðlisfræðinga með furðum sínum. Núna eru vísindamenn sammála um að þau er að finna alls staðar í alheiminum, en þau eru ennþá þrungin leyndarmálum.
Vetrarbrautin full af svartholum
Röntgensjónaukinn Chandra hefur fundið 12 svarthol í innan við 3,3 ljósára fjarlægð frá miðju Vetrarbrautarinnar.
Fjórar fréttir af svartholum
Þau geta myndað risaplánetur úr rykskýjum og drepið stjörnur með því að koma sér fyrir inn í þeim svo þær springa. Hér eru fjórar stuttar fréttir um þessa gráðugu risa.
3 óskiljanlegar staðreyndir um svarthol
Það er ómögulegt að sjá þau en þau vega samt nógu mikið til að gleypa í sig allt sem er í nánasta umhverfi þeirra. Við reynum hér að teikna upp veikburða skissu af því hvers vegna svarthol eru ennþá ein helsta ráðgáta stjarnfræðinnar.
Svarthol stíga fram á sjónarsviðið
Árið 2019 fengum við að sjá fyrstu myndina af svartholi. Nú ætla vísindamenn að nota risavaxið net sjónauka til að taka upp myndskeið af hinu ofurþunga svartholi í miðju Vetrarbrautarinnar. Það kann að afhjúpa hvað gerist þegar reynt er á ýtrustu þolmörk kenninga okkar um alheim.
Kenning Hawkins sönnuð í tölvu
Með tölvulíkani af svartholi hafa vísindamenn nú sannað að svokölluð Hawkingsgeislun er takmörkuð en stöðug – rétt eins og Stephen Hawking sagði fyrir um.
Fyrsta myndin af svartholinu í miðju Vetrarbrautarinnar
Nú hafa verið afhjúpaðar fyrstu myndir sem nokkru sinni hafa náðst af svartholinu Sagittarius A* sem er í miðju Vetrarbrautarinnar okkar. Myndirnar eru frá ESO (European Southern Observatory og vísindamenn eru nánast agndofa yfir því hve nákvæmlega Einstein reyndist hafa rétt fyrir sér.
Af hverju lýsa svarthol
Svarthol er ákveðinn staður í geimnum þar sem efnismassinn er svo þéttur að hvorki efni né geislun í nokkru formi sleppur út úr þyngdaraflssviði massans. Þess vegna er vissulega ógerlegt að sjá svartholið sjálft. En aftur á móti má stundum sjá þau áhrif sem svartholið hefur á umhverfi sitt. Sé efni að finna í nágrenni […]