Maðurinn

Þess vegna gagnast sápa svo vel gegn kórónuveirunni

Almenningur hamstraði spritt. Verslanir urðu uppiskroppa með birgðir sínar og fyrirtæki sem aldrei höfðu framleitt spritt hófust handa við framleiðslu þess. Handsápan haggaðist ekki úr búðunum en þó gagnast hún fullkomlega.

BIRT: 14/09/2020

Lestími: 3 mínútur

Við erum farin að kannast við útlitið. Útlínurnar minna einna helst á appelsínu sem negulnöglum hefur verið stungið í, sól eða þá tundurdufl frá síðari heimsstyrjöld.

Einkennandi broddarnir á veirunni, svonefnd bindi- eða broddprótein, eru lykillinn að velgengni veirunnar hvað varðar getuna til að smita fólk. Það er einmitt hér sem vonir eru bundnar við að greina megi veikan blett á þessari sérlegu veiru.

Jafnframt því sem hlaupkennt efni með miklu vínandamagni seldist eins og heitar lummur skyldi ætla að handspritt væri nákvæmlega það efni sem best gæti unnið bug á þessari nýju kórónuveiru. Því er hins vegar öðru nær.

Ef það er eitthvað sem vinnur bug á nýju veirunni er það nefnilega venjuleg handsápa.

Sápa leysir upp verndandi fituhjúp

SARS-CoV-2, þ.e. veiran sem veldur sjúkdómnum COVID-19, hefur hér verið einangruð úr sjúklingi í Bandaríkjunum. Svarti hringurinn í veirunni er fituhjúpurinn (svört ör). Það er svo einmitt hér sem einkennandi brodda eða „veiðiarma“ próteinsins er að finna. RNA eða erfðaefni veirunnar (rauð ör) gerir veirunni kleift að fjölga sér í frumum líkamans.

Sápusameindin hefur svipaða lögun og halakarta og ásigkomulag hennar veldur eilífri ringulreið. Höfuðið er vatnssækið og halinn vatnsfælinn. Með þessu er átt við að sápusameindin sé hvort tveggja í senn, vatnsfráhrindandi og vatnsleitin, þ.e. uppleysanleg í vatni.

Afleiðing þess að þessir tveir eiginleikar sameinast í sápusameindinni er sú að froða myndast þegar við þvoum okkur um hendurnar. Og það er á þessu stigi sem töfrarnir eiga sér stað, hafi SARS-Cov-2-agnir á annað borð náð fótfestu á okkur.

Við skrúfum frá vatninu, nuddum sápu á hendurnar og stingum þeim síðan undir rennandi vatnið.

Vatnssækið höfuð sápusameindarinnar laðast að vatnssameindinni sökum andstæðra samgilda tengjanna. Með þessu er átt við að hún leysist upp. Meðan á þessu stendur hefur vatnsfælinn halinn fundið sér annan maka en með því er átt við fituhjúp kórónuveirunnar.

Nú hefur halinn stungist á kaf inn í veiruögnina, líkt og þegar nál er stungið í blöðru. Nálin er óhagganleg. Þar sem sápusameindin laðast jafnframt að vatni verður veiruögnin fyrir svo miklu hnjaski að hún leysist upp og eyðist.

Að lokum eru svo einungis eftir brot af dauðum veiruögnum sem skolast út með rennandi vatninu.

Gætið þess að ná út í alla afkima

Það eru ekki einungis einstakir eiginleikar sápunnar til að vinna bug á nýju kórónuveirunni sem flokkast sem vísindi.

Í hugum sumra eru jafnframt mikil vísindi fólgin í almennilegum handþvotti. Örvæntið þó ekki, því allir sem hafa þvegið af sér málningu vita hvernig á að ganga til verks til að ekki einn fermillimetri verði útundan.

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Náttúran

Hjarta steypireyðar slær bara tvisvar á mínútu

Náttúran

Hjarta steypireyðar slær bara tvisvar á mínútu

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

Lifandi Saga

Gestapo: Leynilögregla Hitlers olli skelfingu í Evrópu

Lifandi Saga

Getur Rússland orðið uppiskroppa með hermenn? 

NÝJASTA NÝTT

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Maðurinn

Samfélagsmiðlar ógna samkenndinni

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Náttúran

Þrisvar til tunglsins og til baka aftur

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

Jörðin

Hversu mikið menga leikföng?

Maðurinn

Af hverju þessi ást á áfengi?

Heilsa

Er hægt að sofa of mikið?

Lifandi Saga

Hver fann upp á „kalda stríðinu“?

Vinsælast

1

Maðurinn

Einvígið: Er rafmagnstannbursti betri en venjulegur?

2

Alheimurinn

Fullt tungl 2024 – Hvenær er tunglið fullt?

3

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

4

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

5

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

6

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

1

Maðurinn

Einvígið: Er rafmagnstannbursti betri en venjulegur?

2

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

3

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

4

Maðurinn

Heilann þyrstir í fitu

5

Maðurinn

Hvaða blóðflokkur er sjaldgæfastur?

6

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

Maðurinn

Hvernig grær brotið bein?

Maðurinn

Öfgar persónuleikans: Úthverfur eða innrænn persónuleiki

Alheimurinn

Hvað verður um orkuna frá sólarljósinu? 

Lifandi Saga

Hvað gerðu blikksmiðir fyrr á tímum? 

Tækni

Dulkóðaður gjaldmiðill: 7 atriði sem þú ættir að vita um rafmynt 

Menning

Af hverju fengu inúítar ekki skyrbjúg?

Lifandi Saga

Fjórir kvillar sem bóluefni hafa knésett

Menning og saga

Frumstæð manntegund jarðsetti hina látnu

Maðurinn

Vísindamenn endurnýja hárvöxt á músum

Lifandi Saga

Nanjing harmleikurinn verri en hin versta martröð

Maðurinn

3 ókostir við greind

Jörðin

Ný NASA-flugvél á að minnka losun í flugi

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

Í Hollywood-myndinni Braveheart svíkur Robert the Bruce málstað Skota og færir Englendingum William Wallace á silfurfati til grimmilegrar aftöku. Í veruleikanum var þessi skúrkur þó hetja Skota. Þótt frelsisbarátta Skota kostaði bræður hans lífið og systur hans enduðu bak við lás og slá, gafst hinn raunverulegi Braveheart aldrei upp.

Lifandi Saga

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.