Alheimurinn

Fiskar gætu leynst undir ísnum á Evrópu

Bandarískir vísindamenn telja stór dýr gætu lifað á þessu tungli

BIRT: 04/11/2014

Á ísi þöktu tungli Júpíters, Evrópu, kynni að leynast meira líf en bara örverur. Þar gætu líka verið stærri dýr. Þessa tilgátu setur Richard Greenberg hjá Arizonaháskóla fram. Hann sér fyrir sér að í hafinu sem menn telja að sé að finna undir ísbreiðunni á yfirborði Evrópu, geti verið allt eins mikið súrefni og í höfum á jörðinni. Sé það rétt, gætu jafnvel stórir fiskar verið á sundi undir ísnum á Evrópu.

 

Evrópa er á stærð við tunglið okkar, en umlukið þykku íslagi. Gígar eru fáséðir á ísbreiðunni og hún hlýtur því stöðugt að endurnýja sig. Einfaldast er að skýra slíka endurnýjun með því að undir ísnum sé vatn – og vísindamenn áætla að hafið á Evrópu gæti verið allt að 100 km djúpt. Þess má sjá greinileg merki að ísþekjan taki stöðugum breytingum. Allvíða virðist sem vatn hafi náð upp á ísinn og þar breyst í ísflögur á skammri stund. Ísflögurnar hafa ekki getað verið á hreyfingu, í því 150 stiga frosti sem þarna ríkir, nema stuttan tíma áður en frostið hefur lokað sprungunni á ný.

 

Haf á svo köldum hnetti þarf stöðugt að sækja sér orku ef það á ekki að botnfrjósa. Orkan kemur frá aðdráttarafli Júpíters og öðrum tunglum sem valda kröftugum sjávarföllum og jarðvirkni. Jarðvirknin birtist m.a. í formi neðasjávargosa og hitauppstreymi svipað þeim hverastrýtum eða svartstrókum sem þekkjast í höfum á jörðinni. Þessi hitaorka heldur vatninu á Evrópu í fljótandi formi.

 

Við svartstrókana í höfum jarðar er iðandi líf sem nærist á þeim steinefnum sem hitauppstreymið ber með sér. Lífverur gætu þó ekki þrifist í hafinu nema fyrir þá sök að í hafinu er að finna súrefni. Einkum eru stærri lífverur háðar súrefni, vegna þess hve orkufrekar þær eru og slík orka verður ekki framleidd nema með tilstyrk súrefnis. Á jörðinni myndast súrefnið við ljóstillífun, en það ferli getur ekki átt sér stað í hafi sem þakið er af jafnvel margra kílómetra þykku íslagi.

 

Greenberg telur súrefnið myndast vegna efniseindageislunar frá mjög öfglugum geislunarbeltum á Mars. Geislunin skellur á ísnum og klýfur vatnssameindir sundur í vetni og súrefni. Vetnið gufar hratt upp en súrefnisfrumeindirnar sitja fastar og enda niðri í vatninu eftir því sem ísbreiðan endurnýjast. Aðrir vísindamenn telja tilgátu Greenbergs afar hæpna, þótt þeir telji ekki unnt að vísa henni alveg á bug. Og staðfesting gæti verið í sjónmáli ef geimfarið Jupiter Europa Orbiter kemst af stað árið 2020 eins og nú er ráðgert.

 

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Náttúran

Hér eru aðeins leyfð kvendýr og afkvæmi þeirra: Kvennasambýli hafsins

Náttúran

Hvernig myndast haglél?

Maðurinn

Hvað er stífkrampi?

Alheimurinn

Af hverju eru plánetur og sólir alltaf kúlulaga?

Lifandi Saga

„Pólskir riddarar réðust á þýska skriðdreka“

Náttúran

Finna skordýr sársauka?

Maðurinn

Heilaþvottur á að losa þig við versta óttann

Maðurinn

Sannleikurinn um heilabilun

Maðurinn

3 tilgátur: Þess vegna grátum við

Alheimurinn

Af hverju er geimurinn svartur?

Náttúran

Líf við ómögulegar aðstæður undir ís

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is