Maðurinn

Húðliturinn ræðst af D-vítamíni

Litarmunur á húð okkar er þróunarfræðileg snilld, ef marka má vísindamenn sem segja að D-vítamín skipti sköpum fyrir húðlit okkar.

BIRT: 06/09/2024

Við fáum D-vítamín frá sólinni og úr feitum fiski og vítamínið gagnast okkur við að vinna bug á öllum mögulegum sjúkdómum, allt frá geðrænum kvillum yfir í krabbamein. Þá kann D-vítamín einnig að vera lykillinn að því hvers vegna litarhaft okkar mannanna getur fengið á sig breytilegan lit, allt frá dökkbrúnum lit yfir í skærbleikan, þegar sólin skín á okkur.

 

D-vítamín laðast að ljósri húð

Sólskinsvítamínið D ræður mjög miklu um ólíkt litarhaft fólks, ef marka má vísindamenn, og stjórnar því hvers vegna húðlitur er jafn misjafn og raun ber vitni.

 

Þegar húðin fær á sig sólarljós framleiðir hún D-vítamín, sem er okkur svo mikilvægt og sem líkaminn notar m.a. til að vinna bug á sýkingum. Ljós húðlitur framleiðir miklu meira D-vítamín úr sólarljósi en við á um dökka húð og fyrir bragðið er einkar ákjósanlegt að vera ljós yfirlitum fyrir þá sem lifa á þeim stöðum þar sem sólin er spör á geisla sína.

 

Á hinn bóginn veitir dökk húð betri vörn gegn skaðlegum útfjólubláum geislum og hentar því vel þeim sem búa í grennd við miðbaug og fá á sig mikið af sól og vítamínum.

 

Eskimóar fá D-vítamín úr fiski

Þegar forfeður okkar fluttu búferlum frá Afríku yfir á kaldari breiddargráður, þar sem sólin er ekki eins örlát og ella, fór húð okkar að þróast í samræmi við birtustigið. Þetta táknar að húðin varð ljósari, því lengra mót norðri sem mennirnir fóru. Náttúruval réði því svo að þeir sterkustu, þ.e. þeir sem fengu nógsamlega af D- vítamíni, lifðu af.

 

Þessi kenning felur einnig í sér skýringu á því hvers vegna sumir íbúar á norðlægum slóðum, svo sem eins og eskimóar uppi við heimskautsbaug, eru samt sem áður dökkir á hörund: Þeir fá í sig svo mikið D-vítamín úr fiski og skeldýrum að þeir hafa ekki eins mikla þörf fyrir sólargeislana og ella. Á sumrin verða þeir hins vegar fyrir mikilli útfjólublárri geislun sem endurkastast í snjó og ís, og dökk húðin veitir góða vörn gegn geisluninni.

 

Við á Norðurlöndum fáum á hinn bóginn of lítið D-vítamín. Þessu þurfum við að breyta, því D-vítamín skiptir sköpum fyrir varnir líkamans.

HÖFUNDUR: Rikke Jeppesen

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Maðurinn

3 tilgátur: Þess vegna grátum við

Alheimurinn

Af hverju er geimurinn svartur?

Náttúran

Líf við ómögulegar aðstæður undir ís

Lifandi Saga

Hvers vegna brann Hindenburg? 

Náttúran

Gætu hvítabirnir lifað af á Suðurskautslandinu?

Lifandi Saga

Hvað voru fyrsta og annað ríkið?

Lifandi Saga

El-Alamein: Montgomery sigrar Rommel í sandbylnum

Lifandi Saga

Hvers vegna geta kosningar verið svona ótrúlega jafnar?

Náttúran

Hvers vegna hafa dýr svona mismunandi augu?

Lifandi Saga

5 ástæður þess að BNA er einungis með tvo flokka 

Náttúran

Geta hvalir gleypt fólk?

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is