Alheimurinn

Hvaða himinhnöttur er elstur?

BIRT: 04/11/2014

Elstu stjörnurnar eru næstum jafngamlar og alheimurinn – sem sagt meira en 13 milljarða ára. Ein þeirra hefur skráningarnúmerið HE0107-5240 og er í útjaðri Vetrarbrautarinnar, í um 36.000 ljósára fjarlægð. Massi þessarar stjörnu er örlitlu minni en massi sólarinnar.

 

Aldur stjörnunnar er metinn út frá innihaldi hennar af þungum frumefnum, þyngri en vetni og helíum. Vetni og helíum myndaðist við Miklahvell fyrir um 13,7 milljörðum ára. Þyngri frumefni hafa síðan myndast inni í stjörnum og þegar sprengistjörnur springa. Það tekur sem sagt tíma að mynda þessi þyngri frumefni og enn sem komið er, eru þau ekki nema um 1% af öllu efni í alheiminum. Þegar stjörnufræðingar rannsökuðu litróf stjörnunnar uppgötvuðu þeir að málmainnihald hennar er um 1/200.000 af málmainnihaldi sólarinnar. Af þessu má draga þá ályktun að hún muni vera ríflega 13 milljarða ára.

 

Elsta reikistjarna sem fundist hefur er nokkru yngri. Hana er að finna í um 5.600 ljósára fjarlægð í kúluþyrpingunni Messier 4. Þessi pláneta er næstum 13 milljarða ára og hefur myndast við stjörnu á borð við sólina og nokkuð örugglega verið á braut í svipaðri fjarlægð og Júpíter er frá sólinni. En í kúluþyrpingu er stutt á milli stjarna og sólkerfi því sjaldnast stöðug í langan tíma. Einhvern tíma hafa þessi pláneta og stjarna hennar lent of nálægt nifteindastjörnu og inni í þyngdarsviði hennar. Stjarnan varð þá fyrst að risastjörnu en síðar að hvítum dverg. Gamla reikistjarnan er á braut um nifteindastjörnuna og hvíta dverginn í um 3 milljarða km fjarlægð.

 
 

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Lifandi Saga

Hanukkah: Kraftaverkahátíð gyðinga

Náttúran

Hvað eru eldur og logar?

Náttúran

Hvernig stendur á því að bæði heitt vatn og kaldur ís fljóta á vatni?

Alheimurinn

Hvað eru norðurljós?

Heilsa

Tilraun: Langvarandi fasta getur haft neikvæð áhrif

Náttúran

Hvað eru heimsálfurnar margar?

Maðurinn

Draumráðningar – Hvað þýða draumar þínir?

Náttúran

Vetrardvali tryggir lífsskilyrði dýra

Maðurinn

Góðir erfðavísar gera andlitið skakkt: Fögnum ósamhverfu!

Tækni

Ný rafhlöðutækni fyrir rafbíla dregur verulega úr hleðslutíma

Maðurinn

Fólk fætt í sveit er betur áttað.

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is