Lifandi Saga

Hvenær urðum við pólitískt réttsinnuð? 

Hugtakið „pólitískur rétttrúnaður“ er oft notað niðrandi nú um stundir en í raun hafði það allt aðra og jákvæðari þýðingu þegar það var notað í fyrsta sinn fyrir um einni öld.

BIRT: 26/11/2023

Hugtakið „pólitískur rétttrúnaður“ er hins vegar núna oft notað af manneskjum á hægri væng stjórnmála. Þeir nota hugtakið til að gagnrýna andstæðinga á vinstri vængnum sem láta sig samsemdarpólitík miklu varða – þar með talið að hreinsa tungumálið af hugtökum sem kunna að vera niðrandi fyrir minnihlutahópa í samfélaginu.

 

 

Hugmyndin er þó upprunalega komin frá vinstri vængnum til viðurkenningar á þeim mönnum sem voru taldir haga sér með lofsverðum hætti að mati flokksins.

 

Eftir öllum ummerkjum að dæma náði hugtakið sér fyrst á strik meðal embættismanna í rússneska kommúnistaflokknum eftir byltinguna þar í landi árið 1917.

 

Þar var hugtakið tengt við hollustu flokksfélaga sem aldrei viku burt af vegi pólitískrar línu flokksins og áttu sér jafnan bjarta framtíð innan kommúnistaflokksins.

Jósef Stalín og rússneskir kommúnistar voru fyrstir til að kalla hver annan „politically correct“.

Hægri tók yfir hugtakið

Þegar hugmyndin náði til Vesturlanda var hún einkum notuð í kaldhæðni af vinstri vængnum. Sem dæmi gerðu ungir sósíalistar upp úr 1970 grín að gömlum sósíalistum og kenndu þá við pólitískan rétttrúnað, því þeir eyddu miklum tíma í pólitíska naflaskoðun og tengdust rússneskum kommúnistum nánum böndum.

 

Það var síðan upp úr 1990 sem þessi lýsing var tekin yfir af hægrisinnuðum álitsgjöfum og öðlaðist neikvæða merkingu.

 

Einn veigamikill póstur í þessum efnum var útkoma bókarinnar „Illiberal Education“ frá 1991. Í bókinni hæðist íhaldssami rithöfundurinn Dinesh D’Souza að því hversu vinstrisinnað fólk einblínir á samsemdarpólitík.

HÖFUNDUR: EMRAH SÜTCÜ

© LTMKM

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Jól

Hver er uppruni jólanna?

Alheimurinn

Fjórar óskiljanlegar FFH-kenningar

Alheimurinn

Úr hverju er alheimur?

Heilsa

Sérstakar svefnvenjur geta aukið hættuna á hjartasjúkdómum um 26 prósent

Náttúran

Bessadýr: Harðgerðustu lífverur Jarðar

Maðurinn

Þess vegna er óreiða góð fyrir sköpunargáfu þína

Lifandi Saga

Gallerí: Baráttan við náttúruöflin

Lifandi Saga

Miðaldir voru tími svikahrappanna: Sérfróðir í svikum og prettum 

Lifandi Saga

Hversu margir bjuggu í Ameríku þegar Kólumbus bar að garði?

Lifandi Saga

Öll von slokknaði í fangelsum 19. aldarinnar

Maðurinn

Streita veldur ofþyngd

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.