Menn hafa vafalítið heillast af sálarlífi náungans – og sínu eigin – allt frá í árdaga mannkyns en sálfræði þróaðist fyrst í sjálfstæða vísindagrein upp úr miðri 19. öld.
Fram til þess tíma hafði einkum verið litið á rannsóknir á sálinni sem aukagrein heimspekinnar, meðan aðrir álitu viðfangsefnið vera hluta læknisfræðinnar sem einblíndi fyrst og fremst á heilann og taugakerfið.
Það var þýski læknirinn Wilhelm Wundt – en margir kalla hann föður sálfræðinnar – sem lagði grunninn að sálfræði nútímans og sjálfstæðri vísindagrein.
Wundt var ekki fyrstur manna til að rannsaka andlegt líf manna. Hann var hins vegar sá fyrsti sem kenndi sjálfan sig við sálfræðigreinina (psykolog) og hann kom á laggirnar rannsóknarstofu, þar sem hann lagði einvörðungu stund á sálfræði og framkvæmdi tilraunir eftir viðurkenndum vísindalegum aðferðum.
Þjóðverjinn Wilhelm Wundt stofnaði fyrstur rannsóknarstofu í sálfræði manna og lagði þannig grunn að sjálfstæðri vísindagrein.
Rannsóknarstofa hans var stofnuð við háskólann í Leipzig árið 1879 og segja má að þá hafi sálfræðin í fyrsta sinn stigið út úr skugga annarra akademískra fræðigreina.
Á rannsóknarstofu sinni greindi Wundt þau andlegu ferli sem skapa vitundina. Aðferðir hans byggðu á tilraunum og reynslurökum og Wundt þróaði m.a. aðferðina innskoðun (e. introspection).
Sú aðferð gengur út á að skipta í fyrstu upp meðvituðum upplifunum í smærri þætti sem eru síðar rannsakaðir nánar hver fyrir sig. Markmiðið er að nota summuna af þessum þáttum til að öðlast heildrænan skilning á vitundinni sem smættanlegu fyrirbæri.
Sálfræðistofnun hans var svo vinsæl að fræðimenn hvaðanæva að úr heiminum héldu til Leipzig til að kynna sér betur þessi nýju vísindi.
