Náttúran

Hvernig sofa hvalir?

BIRT: 04/11/2014

Dýr með stóran heila þurfa undantekningarlaust að hvílast og sofa reglubundið.

 

Þetta getur verið vandasamt fyrir hvali, sem eins og öll önnur spendýr þurfa að anda að sér lofti.

 

Hvalir hafa þó dregið úr þörf sinni fyrir að anda með því að þróa þann hæfileika að geta haldið niðri í sér andanum í allt að tvo tíma, en það gerir þeim kleift að kafa mjög djúpt eftir fæðu.

 

Þekking vísindamanna á svefni hvala er takmörkuð þar eð erfitt er að fylgjast með þessum skepnum og gera á þeim mælingar.

 

Mest er vitað um svefn tannhvala, m.a. vegna rannsókna á dýrum í haldi manna. Þannig hafa menn séð að höfrungar geta legið grafkyrrir í yfirborðinu og fallið í djúpan svefn.

 

Hvalafræðingar hafa líka séð að höfrungar geta synt í svefni og mætti kalla það einhvers konar hálfsvefn.

 

Við þessar aðstæður skiptast heilahvelin á um að vera vakandi og annast nauðsynlegustu heilastarfsemi, svo sem að halda áttum og koma upp á yfirborðið þegar þeir þurfa að anda.

 

Slíkum hálfsvefni geta höfrungar sofið í allt að sólarhring og það getur komið sér vel t.d. á langferðum.

 

Hvalir geta sem sagt sofið lengur en þeir geta verið í kafi, þar eð þeir hafa þróað miðtaugakerfið þannig að þeir geti í svefni komið upp á yfirborðið til að anda.

 

Nýlega hafa hvalafræðingar einnig aflað nýrrar þekkingar á svefni búrhvala.

 

Vísindamennirnir fylgdust þá með hópi búrhvala sem stóðu upp á endann í vatninu. Hvalirnir létu sig síga hægt niður á við en syntu upp á yfirborðið til að anda á um 12 mínútna fresti.

 

Vísindamennirnir álíta að hvalirnir nái þannig talsvert djúpum svefni og fylgist nánast ekkert með umhverfinu.

 

Skíðishvalir, svo sem hnúfubakar, hafa líka sést liggja grafkyrrir í yfirborðinu og sökkva aðeins lítils háttar áður en þeir koma upp aftur eins og fyrir tilverknað ósjálfráðra viðbragða.

 

Þessi ósjálfráðu sundviðbrögð tryggja hvölunum loft meðan þeir sofa, ámóta sjálfkrafa og við drögum andann meðan við sofum.

 

Steypireyður er skíðishvalur eins og hnúfubakar og því liggur beint við að álykta að steypireyðurin beiti svipuðum aðferðum við að sofa.

 
 

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Lifandi Saga

Fangar í útrýmingarbúðum fölsuðu peninga fyrir nasista

Heilsa

Vísindamenn: Blóðsýni afhjúpa elliglöp 15 árum fyrir einkenni

Maðurinn

Af hverju erum við með mismunandi blóðflokka?

Alheimurinn

Bilaðasta tilraun heims: Komdu með í ferðalag til endimarka alheims

Maðurinn

Getur kláði verið smitandi?

Alheimurinn

Jörðinni var bjargað af illa tvíbura sínum

Heilsa

Fjöldi daglegra salernisheimsókna getur haft afleiðingar fyrir heilsuna

Maðurinn

Genagalli gerir albínóa hvíta

Maðurinn

Hið fullkomna morð er dautt

Lifandi Saga

Teþorstinn knésetti stórveldi

Náttúran

Fræðimenn rýna í innsta eðli risaeðlanna 

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is