Lifandi Saga

Hvers vegna er janúar fyrsti mánuður ársins?

Áramótum hefur verið fagnað síðan í fornöld, en janúar hefur ekki alltaf verið fyrsti mánuður ársins.

BIRT: 31/12/2023

Áramótum hefur verið fagnað síðan í fornöld, en janúar hefur ekki alltaf verið fyrsti mánuður ársins.

 

Babýloníumenn hófu nýtt ár á vorin í upphafi nýs landbúnaðarárs.

 

Rómverjar héldu upp á áramót nálægt jafndægri á vori í mars fram til 153 f.Kr. Þessi mánuður var helgaður stríðsguðinum Mars og á þessum tíma tóku nýir konsúlar við völdum í öldungadeildinni.

 

Menn héldu upp á áramótin með því að gefa hver öðrum grein með nýútsprungnum blöðum. Greinarnar voru lagðar framan við húsin.

 

Í upphafi voru mánuðir Rómverja aðeins 10 en þannig varð árið ekki nógu langt og einhvern tímann á 4. – 6. öld f.Kr. var janúar og febrúar bætt við og febrúar var reyndar á undan janúar framan af.

 

Eftir ýmsar tilfæringar endaði janúar framar og frá og með 153 f.Kr. varð hann fyrsti mánuður ársins.

 

Nýárið var nú um vetrarsólhvörf, en á þeim tíma höfðu Rómverjar lengi haldið aðra hátíð. Janúar fékk nafn eftir guðinum Janusi sem hafði tvö andlit og gat horft aftur í tímann með öðru en til framtíðar með hinu.

 

Allt fram á miðaldir var haldið upp á áramót á ýmsum tímum víðs vegar um heim.

 

Algengast var þó að miða áramót við vetrarsólhvörf eða jafndægur á vori.

 

í Austur-rómverska ríkinu voru áramót þó haldin um 1. september að hausti, samkvæmt fornri, grískri siðvenju. Allt fram að aldamótunum 1700 voru áramót haldin 1. september í Rússlandi, Sikiley og Suður-Ítalíu.

 

Englendingar notuðu bæði borgaralegt nýár 1. janúar og upphaf lagalegs árs þann 25. mars allt fram til 1752. Síðari dagsetningin átti sér kirkjulegar orsakir. Dagurinn er sem sé boðunardagur Maríu. Víða var líka haldið upp á nýtt kirkjuár á fyrsta sunnudegi í aðventu.

 

Áramót hafa sem sé verið á ærið mismunandi tíma og gátu t.d. ráðist af landbúnaði, stjórnmálum eða kirkjulegum viðburðum.

 
 

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Lifandi Saga

Hve marga Rómana drápu nasistar? 

Maðurinn

Hvaða tilgangi gegna líkamshár mannsins?

Náttúran

Hvernig myndast El Ninjo?

Lifandi Saga

Blóðsúthellingar og kynlíf: Íslendingar skrifuðu ævintýrasagnfræði

Heilsa

Óþekktar lendur heilans kortlagðar

Alheimurinn

Missýningar og veðurfyrirbæri skapa fljúgandi diska.

Heilsa

Epla- eða perulögun? Líkami þinn kemur upp um hættuna á ótímabæru andláti

Alheimurinn

Ráðgáta sólkerfisins verður leyst á tunglunum 

Lifandi Saga

Allir hræddust miskunnarlausa böðla

Náttúran

Af hverju verður fólki ekki kalt í framan?

Jörðin

Af hverju spúa eldstöðvar ösku?

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.