Maðurinn

Hversu mikinn kulda er hægt að lifa af?

Kuldi getur haft banvænar afleiðingar. Við mínus 40 gráður deyrðu á u.þ.b. þremur mínútum án fata. Og við 60 mínusgráður deyja frumurnar strax.

BIRT: 01/12/2024

Í 40 mínusgráðum getur maður hlaupið í u.þ.b. þrjár mínútur áður en það hefur alvarleg áhrif. En  ber húð  í ógnarkulda undir -60 gráðum frýs samstundis og frumurnar deyja. Ef allur líkaminn er ber deyr einstaklingur í þessum kulda nánast á stundinni.

 

Jafnvel með réttum klæðnaði er erfitt að verja svæðin í kring um augu og nef sem getur orsakað alvarlegt kal.

 

Kuldi í öndunarvegi er hættulegur

 

Hætta er á að skaða öndunarveginn og lungun við innöndum á ísköldu lofti. Inúítar og aðrir sem búa í mjög köldu loftslagi lenda oft í meiðslum á lungum.

 

Vísindamenn sem vinna á Suðurskautslandinu anda oft í gegn um nokkurs konar öndunarpípu sem er innan á úlpunni, þ.a. loftið nær að hitna aðeins af líkamshitanum áður en það fer í öndunarveginn.

Kaldasti staður Jarðar er Vostok á Suðurskautinu. Þar fer kuldinn allt niður í -60 gráður og er lífshættulegt að vera úti við ef líkaminn er ekki vel dúðaður.

Vindur kælir enn meira

Þrátt fyrir að mælirinn sýni aðeins örfáar mínusgráður getur vindkælingin verið meiri.

 

Vindkælingartafla segir til um hvernig vindur kælir í raun meira en það sem stendur á hitamælinum. Líkaminn hitar upp loftið nálægt sér og skapar nokkur konar einangrandi lag, en vindurinn blæs burtu þessu heita lofti og húðin verður kaldari.

 

Í stormi myndi -20 gráður verða eins hættulegar eins og -40 gráður í logni. Til að lifa af mikinn kulda er einnig nauðsynlegt að halda sér þurrum, því líkaminn kólnar mun hraðar ef fötin eru blaut eða þá að maður hefur svitnað undir fötunum.

Líkaminn gefst upp í miklum kulda

Þú finnur vel fyrir því ef líkamshiti fer undir 35 gráður og verður aðeins verra ef hitinn fellur enn meira.

 

Líkamshiti 32-35 gráður: Minniháttar kæling

 

Vöðvar: Skjálfa til að mynda hita

 

Hjarta: Hjartsláttur og blóðþrýstingur hækka

 

Lungu: Hraðari innöndun

 

Blóð: Blóðsykur hækkar þvíglúkósi brennur hægt

 

Húð: Verður föl, því æðar dragast saman

 

Líkamshiti 28-32 gráður: Kæling í meðallagi

 

Vöðvar: Mikill skjálfti

 

Hendur og fætur: Hreyfingar eru hægar og ómarkvissar

 

Heili: Verður ringlaður og viðbrögð hæg

 

Varir, eyru, fingur, tær: Verða blá, því blóðstreymi er lítið

 

Líkamshiti 20-28 gráður: Alvarleg kæling

 

Vöðvar: Skjálfa ekki lengur

 

Hendur og fætur: Ganga og hreyfingar nánast ómögulegar

 

Hjarta: Hjartsláttur og blóðrýstingur falla

 

Lungu: Hæg öndun

 

Heili: Minnistap, þokukenndur

 

Munnur: Erfiðleikar við að tala

 

Húð: Verður blá og þrútin

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Ritstjórn

ESA

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Lifandi Saga

Hve marga Rómana drápu nasistar? 

Maðurinn

Hvaða tilgangi gegna líkamshár mannsins?

Náttúran

Hvernig myndast El Ninjo?

Lifandi Saga

Blóðsúthellingar og kynlíf: Íslendingar skrifuðu ævintýrasagnfræði

Heilsa

Óþekktar lendur heilans kortlagðar

Alheimurinn

Missýningar og veðurfyrirbæri skapa fljúgandi diska.

Heilsa

Epla- eða perulögun? Líkami þinn kemur upp um hættuna á ótímabæru andláti

Alheimurinn

Ráðgáta sólkerfisins verður leyst á tunglunum 

Lifandi Saga

Allir hræddust miskunnarlausa böðla

Náttúran

Af hverju verður fólki ekki kalt í framan?

Jörðin

Af hverju spúa eldstöðvar ösku?

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.