Matarvenjur okkar íþyngja jörðinni. Landbúnaður losar gríðarlega mikið af koltvísýringi, mengar vatn og jarðveg og stuðlar að eyðingu skóga sem ógnar dýrum og plöntum.
Þrátt fyrir álagið á matvælaframleiðslu svelta um 800 milljónir manns.
Með öðrum orðum, við þurfum nýjar matarvenjur. Sem betur fer er hafsjór af nýjum loftslagsvænum matvælum á leiðinni en sumum þeirra þarf aðeins að venjast.
ÞÖRUNGAR
Þörungaduft í stað kjöts og fisks
Íslenska fyrirtækið Vaxa hyggst framleiða næringarríkan morgunmat með því að bæta spírúlína-þörungum út í skyr.
Þörungarnir eru ræktaðir í hátæknilegri verksmiðju sem dregur til sín meiri koltvísýring en hún losar og uppfyllir alla þörf okkar fyrir amínósýrur, ómega-3, svo og B12-vítamín sem gerir það að verkum að við þurfum í raun hvorki að leggja okkur til munns kjöt né fisk.
Þörungaduftinu er enn fremur hægt að bæta út í aðrar fæðutegundir, á borð við jurtabuff.
Kostur: Mjög næringarríkt.
Ókostur: Krefst skyrs.
Hvernig bragðast það? Líkt og skyr.
Hvenær er maturinn tilbúinn? Ætti að fást í verslunum á þessu ári.
STOFNFRUMUKJÖT
Stofnfrumubuffin gera kjötið hollara
Nautahakk, framleitt í rannsóknarstofu, er í raun orðið svo ódýrt nú þegar að flestir hafa efni á að fá sér umhverfisvænt hakkbuff.
Ekki skemmir fyrir að ræktaða kjötið er sagt vera ljómandi gott á bragðið.
Vísindamenn geta meira að segja sérhannað kjötið á þann veg að það bragðist betur en kjöt sem fæst úr dýrum. Þeir geta nefnilega stjórnað því algerlega hvaða næringarefni frumurnar fá og með því móti gert rautt kjöt hollara en það nú er.
Kostur: Hollara og næringarríkara kjöt.
Ókostur: Enn of dýrt til að standast samkeppni.
Hvernig bragðast það? Líkt og nautahakk.
Hvenær er maturinn tilbúinn? Hugsanlega þegar árið á þessu ári.
SVEPPAÞRÆÐIR
Sveppaþræðir breytast í safaríkar steikur
Mörg fyrirtæki róa að því öllum árum að setja á markað umhverfisvæna staðgengla vinsælustu kjöttegundarinnar en með því er átt við safaríkar steikur.
Framleiðendurnir Juicy Marbles í Slóveníu og Meati í Bandaríkjunum hafa sett á markað steikur sem gerðar eru úr svepparótum en um er að ræða eins konar rætur sem minna einna helst á þræði.
Steikur þessar líkjast raunverulegum steikum og búa yfir áþekkum, eilítið seigkenndum þéttleika en með því að bæta við jurtafitu verða steikurnar jafnframt safaríkar.
Kostur: Áferðin minnir mjög svo á kjöt.
Ókostur: Bragðast ekki alveg eins og kjöt og er ansi dýrt.
Hvernig bragðast það? Líkt og úmaní, þ.e. minnir á kjöt en er þó ekki alveg eins.
Hvenær er maturinn tilbúinn? Fæst nú þegar.
GER
Ger leiðir af sér nákvæma eftirlíkingu af osti
Maðurinn hefur þekkt og notað ger í árþúsundir til að framleiða allt frá vínanda í víni og öli yfir í brauð.
Nú beita fyrirtæki á borð við þýska fyrirtækið Formo öllum ráðum til að umbreyta gerinu þannig að framleiða megi úr því ost í staðinn.
Með því að bæta erfðavísum úr kúm saman við einfrumu gersveppina vonast forsvarsmenn fyrirtækisins til að geta framleitt ost sem inniheldur sömu prótín og við á um ost gerðan úr mjólk og sem bragðast nákvæmlega eins og raunverulegur ostur.
Kostur: Engin dýr notuð í framleiðsluferlinu.
Ókostur: Gæti orðið dýr afurð.
Hvernig bragðast það? Líkt og ostur.
Hvenær er maturinn tilbúinn? Enn óljóst.
SKORDÝR
Skordýr leiða af sér umhverfisvænt prótín
Marga Vesturlandabúa hryllir við tilhugsuninni um að eiga að borða skordýr. Í sumum löndum þykir þetta hins vegar alveg eðlilegt.
Skordýr eru langtum umhverfisvænni en t.d. kýr en framleiðsla skordýra felur í sér miklu minni notkun auðlinda til að framleiða sama magn matar en á við um t.d. kýr.
Fyrir vikið hyggjast fyrirtæki í líkingu við litháíska fyrirtækið Divaks nýta skordýr, m.a. mjölbjöllur, í framleiðslu á skordýramjöli sem hægt er að baka úr brauð, svo og útbúa skordýraolíu fyrir matargerð.
Kostir: Skordýr hafa í för með sér lítið kolefnisspor.
Ókostir: Margir geta ekki hugsað sér að snæða skordýr.
Hvernig bragðast það? Í raun frekar bragðlaust.
Hvenær er maturinn tilbúinn? Nokkrar afurðir eru þegar í sölu, aðrar á leiðinni.
