Þegar við tökum aftur upp samband við gamla vini, sjáum við hversu lítið persónuleikinn hefur breyst í tímans rás.
Þótt við getum trúlega ekki gert neinar viðamiklar breytingar á persónuleika okkar, þá staðhæfir nú hópur vísindamanna hjá Washingtonháskóla, St. Louisháskóla í BNA og Zürichháskóla í Sviss að það sé fyllilega raunhæft að aðlaga hann.
Vísindamennirnir birta jafnframt eins konar leiðarvísi um það hvernig fólk – án tillits til aldurs – geti formað persónuleika sinn til hins betra.
Þegar vísindamenn tala um persónuleika, eiga þeir einkum við það hvernig við hugsum, skynjum og berum okkur að, bæði gagnvart okkur sjálfum og öðrum.
Persónuleikaeinkenni verða að vana
Á grundvelli fjölmargra eldri rannsókna nefna vísindamennirnir fjögur þrep fyrir aðlögun persónuleikans.
Tilgangurinn er að aðstoða fólk við að koma sér upp nýjum persónuleikaeinkennum sem með tíð og tíma geti komist upp í vana.
Allt frá því að við fæðumst erum við nefnilega stöðugt að tileinka okkur vana og vinna úr reynslu og jafnvel áföllum og þannig smíðum við okkur persónuleika.
Áður en þú hefst handa þarftu að ákvarða hvaða þáttum persónuleikans þú vilt breyta.
Þegar það er komið á hreint geturðu farið að feta þig áfram þau fjögur þrep sem vísindamennirnir telji að þurfi að taka í ákveðinni tímaröð.
Til að byrja með þarftu að skapa þér heppilegar aðstæður til að æfa þig í að hugsa og koma fram á annan hátt en venjulega.
Streita er t.d. óheppileg fyrir slíka þróun, þar eð hún tekur frá þér þá orku sem til þarf.
Tilviljanir mótar eiginleika
Þegar heilinn þroskast ýta taugafrumurnar hver við annarri. Þetta getur mótað persónuleikann á tilviljanakenndan hátt.
1. Tvíburar fylgja sömu uppskrift
Í eineggja tvíburum fylgir þroski heilans sömu genauppskrift. Stofnfrumur skipta sér eins og mynda nýjar taugafrumur og tengingar.
2. Tilviljun snýr frumunum
Í báðum tvíburunum hefur stofnfruma getið af sér fimm taugafrumur en í öðrum hafa tvær snúist öfugt (rauðar) vegna þrýstings.
3. Tengingar breyta persónuleika
Taugafrumur mynda tengingar (grænar) hver við aðra í tauganeti. Vegna tilviljunarinnar berast taugaboð tvíburanna í gagnstæðar áttir og persónuleikinn verður ekki eins.
Næsta skref felst í því að breyta aðstæðum í umhverfi þínu.
Samkvæmt rannsókninni þarftu einkum að hafa yfirsýn yfir þær aðstæður sem skapa viðbrögðin sem þú vilt losna við.
Finnist þér t.d. vinnustaðurinn hamla þér í þessu efni, gæti verið athugandi að skipta um vinnu.
Búferlaflutningar veita t.d. upplagt tækifæri til að breyta fleiru í leiðinni, segja vísindamennirnir.
Breytingar af þessu tagi byggja undir þriðja þrepið: að styrkja hið breytta atferli.
,,Fake it till you make it”
Það getur snúist um að umgangast fremur fólk sem styður við þá þróun sem þú hefur í huga. Segðu fólki í kringum þig frá áætlunum þínum til að það eigi auðveldara með að styðja við bakið á þér og hvetja þig áfram.
Í fjórða og síðasta þrepinu áttu að festa hinn nýja persónuleika þinn í sessi. Það felur í sér að beita t.d. nýjum venjum og viðbrögðum alls staðar þar sem því verður við komið.
Vísindamennirnir á bak við rannsóknina lýsa ferlinu með enska orðatiltækinu „fake it till you make it.“
Raunveruleg merking þess er ekki fjarri íslenska máltækinu „æfingin skapar meistarann.“
Það er sem sagt ekki nauðsynlegt að nýtt atferli virki fullkomlega eðlilegt strax í byrjun.
Það er þó vert að taka fram að þessi fjögurra þrepa aðferð byggist einungis á niðurstöðum eldri rannsókna. Vísindamennirnir hafa ekki sjálfir gert neina slíka tilraun.
