1 milljarður árið 2050.
Þetta er spá fyrir fjölda sykursjúkra af tegund 2 á heimsvísu á næstu tveimur áratugum.
Þ.e.a.s. ef fólk um heim allan fer ekki að léttast, hreyfa sig meira og síðast en ekki síst: borða hollara.
Það er heildarsamsetning mataræðis þíns sem hefur áhrif á hættuna á sykursýki af tegund 2, en leiðandi vísindamenn í rannsóknum á sykursýki fullyrða nú að vinsæl matartegund geti aukið hættuna verulega.
Þetta kemur fram í umfangsmikilli rannsókn Cambridge-háskólans sem náði til tæplega tveggja milljóna manna í 20 löndum.
50 grömm eykur áhættuna um 15 prósent.
Hinir bresku vísindamenn byrjuðu á því að rannsaka gífurlegt magn gagna um sykursýkistilfelli.
Gögnin tóku mið af erfðum einstaklingsins og almennum lífsstíl, þar með talið daglegu mataræði.
Vísindamennirnir einbeittu sér af því að bera kennsl á matvæli sem auka hættuna á sykursýki með beinum hætti.
Þeir komust að því að þeir sem borðuðu 50 grömm af unnu kjöti á hverjum degi – ígildi tveggja skinkusneiða – voru í 15 prósent meiri hættu á að þróa með sér sykursýki af tegund 2 innan 10 ára.
Þeir sem neyttu 100 grömm af óunnu rauðu kjöti – eins og lítilli steik voru í 10 prósent aukinni hættu.
Sykursköddun æða hefur alvarlegar afleiðingar
Sykursýkisjúklingar eiga erfitt með að halda blóðsykri og fituefnum í blóði neðan marka. Með tímanum leiðir til æðasköddunar og hættu á fylgikvillum. Þetta styttir ævilengdina oft um 10-20 ár.
Sjónin skerðist eða hverfur
Fíngerðar háræðar í nethimnu augans geta skaddast þannig að frumur í æðaveggjum deyi. Þá leka rauð blóðkorn og plasmi út í nethimnuna sem skemmist. Þetta leiðir af sér svarta bletti í sjónsviðinu.
Blóðtappar ógna hjarta og heila
Sykursýkisjúklingar eiga tvö- til fjórfalt fremur á hættu að fá blóðtappa í hjarta eða heila. Veggir fíngerðra æða þykkna og stífna og æðarnar glata víkkunarhæfninni. Sykrur og fituefni þrengja æðarnar.
Nýrun skaddast eða gefa sig
20-40% sykursýkisjúklinga fá nýrnaskaða sem getur leitt til nýrnabilunar. Mikill blóðsykur hefur áhrif á nýrun og sykrur og prótín streyma út í þvagið. Nýrun veiklast og geta í versta falli gefið sig.
Fætur þarf að taka af
Um sjöundi hver sykursýkisjúklingur fær varanleg sár á fætur og í 25% tilvika þarf að taka fótinn af. Æðar sem sjá fyrir súrefni þrengjast. Taugarnar greina því ekki sársauka og þegar sár myndast gróa þau ekki.
Sykursköddun æða hefur alvarlegar afleiðingar
Sykursýkisjúklingar eiga erfitt með að halda blóðsykri og fituefnum í blóði neðan marka. Með tímanum leiðir til æðasköddunar og hættu á fylgikvillum. Þetta styttir ævilengdina oft um 10-20 ár.
Sjónin skerðist eða hverfur
Fíngerðar háræðar í nethimnu augans geta skaddast þannig að frumur í æðaveggjum deyi. Þá leka rauð blóðkorn og plasmi út í nethimnuna sem skemmist. Þetta leiðir af sér svarta bletti í sjónsviðinu.
Blóðtappar ógna hjarta og heila
Sykursýkisjúklingar eiga tvö- til fjórfalt fremur á hættu að fá blóðtappa í hjarta eða heila. Veggir fíngerðra æða þykkna og stífna og æðarnar glata víkkunarhæfninni. Sykrur og fituefni þrengja æðarnar.
Nýrun skaddast eða gefa sig
20-40% sykursýkisjúklinga fá nýrnaskaða sem getur leitt til nýrnabilunar. Mikill blóðsykur hefur áhrif á nýrun og sykrur og prótín streyma út í þvagið. Nýrun veiklast og geta í versta falli gefið sig.
Fætur þarf að taka af
Um sjöundi hver sykursýkisjúklingur fær varanleg sár á fætur og í 25% tilvika þarf að taka fótinn af. Æðar sem sjá fyrir súrefni þrengjast. Taugarnar greina því ekki sársauka og þegar sár myndast gróa þau ekki.
Ef marka má niðurstöðurnar virðast bæði unnið og óunnið kjöt ógna heilsu manna í meira mæli en hingað til var haldið.
„Þetta er sterkasta sönnunun til þessa um tengsl milli unnins kjöts og óunnins rauðs kjöts og aukinnar hættu á að fá sykursýki af tegund 2,“ sagði Nita Forouhi, prófessor í lýðheilsu við Cambridge-háskólann, í fréttatilkynningu.
Út frá rannsóknum sínum leggja vísindamennirnir áherslu á að draga þurfi úr neyslu á bæði unnu kjöti og óunnu rauðu kjöti í því skyni að fækka tilfellum um allan heim.
Hin nýja rannsókn byggir á fyrri rannsóknum sem tengja dýraafurðir við sjúkdóminn.
Vísindamenn að baki rannsóknar frá því október árið 2023 komust að því að tveir skammtar af rauðu kjöti á viku gætu aukið verulega hættuna á sykursýki af tegund 2.
Ráðleggingar um mataræði
Hér geturðu lesið um ráðleggingar Landspítalans um mataræði fyrir fólk með sykursýki af tegund 2.
