„Við erum þegar komin yfir þau mörk að við getum stöðvað hlýnun jarðar. Þetta eru hin hörðu skilaboð rannsóknar sem birt var í vísindatímaritinu Nature.
Óháð því hversu mikið við drögum úr koltvísýringslosuninni þá mun losunin í okkar nútímaheimi aldrei hverfa með öllu. Fyrir bragðið neyðumst við til að þróa nýjar aðferðir við að fjarlægja miklar koltvísýringsbirgðir úr andrúmsloftinu og geyma þær.
Tæknin er kostnaðarsöm, orkufrek og ekki nægilega afkastamikil, enn sem komið er.
Nú hefur bandarískt óhagnaðardrifið fyrirtæki, að nafni Project Vesta, hrint í framkvæmd tilraunaverkefni á karabískri strönd sem skipt getur sköpum á þessu sviði.
Hugmyndin hefur verið vísindalega sönnuð en hefur enn sem komið er ekki verið hrint í framkvæmd.
Hugsmíðin er sáraeinföld en hún felst í því að strá ódýru, grænu steinefni, að nafni ólivín, yfir strendur heimsins. Þegar öldurnar flæða yfir steinefnið mylst það smám saman niður í fíngerða möl sem sogar koltvísýringinn úr sjónum og loftinu og flytur út í sjóinn aftur sem matarsóda.
Matarsódinn breytist í kalsíumkarbónat sem kórallar og önnur sjávardýr nota í uppbyggingu skelja. Þegar svo dýrin drepast breytast skeljarnar í kalkstein sem bindur koltvísýring í milljónir ára.
Steintegundin ólivín fyrirfinnst í miklu magni í möttli jarðar og hvarfast auðveldlega við koltvísýring þegar öldurnar mylja það. Eitt tonn af ólivíni getur sogað í sig 1,25 tonn koltvísýrings úr sjónum.
Með þessu móti verður unnt að hraða náttúrulegri hringrás sem þegar á sér stað í náttúrunni en sem er einstaklega hæg, t.d. þegar steinar veðrast af völdum regns. Project Vesta er ætlað að hraða ferlinu með því að beina steinefninu beint í sjóinn.
Þar sem ólivín fyrirfinnst í miklu magni og nánast engin eftirspurn er eftir því, telja vísindamennirnir að baki Project Vesta að unnt verði að dreifa steinefninu yfir tilteknar strendur fyrir upphæð sem samsvarar einungis 1.500 íslenskum krónum á tonn.
2% stranda jarðar geta fjarlægt 100% koltvísýring heims
Annar kostur við hugmyndina er að framkvæmdin muni draga úr súrnun sjávar.
Höfin súrna stöðugt sökum þess að sjálft vatnsflæmið drekkur í sig tiltekið magn koltvísýrings úr andrúmsloftinu. Höfin geta hins vegar ekki tekið við koltvísýringi óendanlega, auk þess sem svo óheppilega vill til að koltvísýringurinn myndar kolsýru þegar hann leysist upp í vatni. Fjölbreytileika lífs í sjónum stafar mikil hætta af sýrunni.
Þar sem kalsíumkarbónat frá grænu ólivínströndunum er basískt, gæti hugmynd vísindamannanna að baki Project Vesta átt þátt í að viðhalda jafnvæginu.
LESTU EINNIG
Hvers vegna dreifa vísindamennirnir steinefninu ekki einfaldlega á þurrlendi? Í fyrsta lagi myndi það verða á kostnað landsvæðis sem annars mætti nýta fyrir landbúnað. Í öðru lagi gegna öldurnar hlutverki eins konar myllu sem snýst fyrir eigin vélarafli og þær sjá jafnframt til þess að niðurbrotsferlið sé stöðugt í gangi.
Ef marka má vísindamennina hjá Project Vesta bindur steinefnalausn þeirra tuttugufalt meiri koltvísýring en uppsöfnun á ólivíni losar og þeir halda því fram að einungis þurfi að gera tvö prósent allra stranda grænar til þess að unnt verði að soga upp allan þann koltvísýring sem við losum á ári.
Næstu ár mun leiða í ljós hvort útreikningar vísindamannanna standast skoðun þegar fyrstu raunverulegu tilraunirnar verða gerðar í Karíbahafi.
