Alheimurinn

Stjörnufræðingar finna fyrstu frumvísa að Vetrarbrautinni

Með aðstoð geimsjónaukans Gaia hefur hópur stjörnufræðinga mögulega uppgötvað fyrstu einingar Vetrarbrautarinnar.

BIRT: 09/11/2024

Stjörnuþokan okkar, Vetrarbrautin, er svo stór að við getum í rauninni tæpast skilið það.

 

Sólin er aðeins ein af hundruðum milljarða og til viðbótar eru þar sjálfsagt margir milljarðar reikistjarna.

 

Við vitum hins vegar ekki hvernig Vetrarbrautin myndaðist fyrir svo sem 13 milljörðum ára.

 

Hópur vísindamanna hjá stjörnufræðideild Max Planck-stofnunarinnar gæti þó hafa nálgast svar við þeirri spurningu.

 

Með gögnum frá Gaia-geimsjónaukanum hefur þeim tekist að benda á eins konar brot úr stjörnuþokum sem gætu hafa lagt grunn að þeirri risavöxnu spíralþoku sem Vetrarbrautin er nú.

 

Ótrúlegt að hafa fundið þær

Stjörnufræðingarnir telja að þær tvær frumþokur sem tekist hefur að greina, hafi runnið saman fyrir 12-13 milljörðum ára.

 

„Það merkilega er að við skulum geta greint þessar ævagömlu grundvallareiningar,“ útskýrir leiðtogi hópsins, Khyati Malhan hjá Max-Planck-stofnuninni í tölvupósti til mediet ilf.com.

 

,,Vetrarbrautin hefur breyst svo gríðarlega síðan þessar stjörnur mynduðust og við áttum þess vegna ekki von á að við gætum greint þær frá öðrum sem sérstakan hóp – en áður óséð gögn frá geimsjónaukanum gera það mögulegt,“ segir stjörnufræðingurinn.

Teikning af Vetrarbrautinni og tveimur frumþokum sem hún gæti hafa gleypt í frumbernsku. Stjörnur í Shiva stjörnuþokunni eru litaðar grænar og stjörnur í Shakti eru litaðar bleikar.

Þessum tveimur frumstjörnuþokum hafa stjörnufræðingarnir gefið heitin „Shakti“ og Shiva“ og þeir líkja uppgötvuninni við það að fornleifafræðingar hefðu grafið upp rústir gamalla þorpa sem síðar áttu eftir að renna saman og mynda stórborg.

 

Með Gaia-sjónaukanum hefur ESA þegar tekist að kortleggja sex milljón stjörnur en það er þáttur í því verkefni að skapa þrívíddarkort af Vetrarbrautinni með nákvæmustu mælingum sem fram að þessu hafa verið gerðar á þeim milljörðum stjarna sem mynda Vetrarbrautina.

 

Það er á grundvelli þess hluta verkefnisins sem þegar er í höfn sem stjörnufræðingarnir byggja uppgötvun sína.

 

Rannsóknin birtist í vísindatímaritinu Astrophysical Journal.

HÖFUNDUR: Nanna Vium

Shutterstock

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Glæpir

Blóði drifið koffort kom upp um morðingja

Jörðin

Hvaða eldfjall er hættulegast?

Menning

Topp 5 / Hvaða eyjar eru þéttbýlastar?

Maðurinn

Hvað veldur saðningartilfinningunni?

Lifandi Saga

Hve marga Rómana drápu nasistar? 

Maðurinn

Hvaða tilgangi gegna líkamshár mannsins?

Náttúran

Hvernig myndast El Ninjo?

Lifandi Saga

Blóðsúthellingar og kynlíf: Íslendingar skrifuðu ævintýrasagnfræði

Heilsa

Óþekktar lendur heilans kortlagðar

Alheimurinn

Missýningar og veðurfyrirbæri skapa fljúgandi diska.

Heilsa

Epla- eða perulögun? Líkami þinn kemur upp um hættuna á ótímabæru andláti

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.