Þegar bjór, léttvín og sterkt áfengi renna gegnum kverkarnar niður í maga og út í blóðið gera fyrstu einkennin vart við sig sem léttleiki og hamingja. Áfengisneyslan heftir fyrst og fremst getu heilans til að senda boð fram og til baka.
Í dönsku kvikmyndinni „Drykkja“ sem vann til Óskarsverðlauna, er drykkja rannsökuð til hlítar og jafnframt er einblínt á hvað gerist þegar áfengismagnið eykst.
Efni kvikmyndarinnar byggir á misskilinni kenningu sem norski geðlæknirinn Finn Skårderud setti fram í tuttugu ára gamalli bók um léttvín en samkvæmt henni erum við fædd með áfengisstyrk í blóðinu sem er 0,5 prómillum of lágur.
Í kvikmyndinni og raunveruleikanum hefur áfengismagn í blóðinu víðtækar afleiðingar á bæði líkamann og heilann.
Áfengið ratar auðveldlega til heilans
Áfengi er efnasamband sem verður til á náttúrulegan hátt þegar t.d. ávextir gerjast. Þess má geta að áfengi er flokkað sem slævandi vímuefni.
Þegar áfengissameindirnar komast inn í líkamann og alla leið að veggjum magans og smáþarmanna, flytja svonefndar þekjufrumur þær yfir í blóðrásina.
Fylgið ferðalagi áfengisins úr bjórglasi yfir í æðarnar
Blóðið felur nú í sér örfáa þúsundustu hluta af áfengi – eitt prómill – sem er dælt áfram og veldur þægilegri tilfinningu í líkamanum með því að víkka út æðarnar.
Heilanum berast um 15-20% af blóðtilfærslu líkamans og sökum þess að blóðið, eðli málsins samkvæmt, leitar í svæði með lægra áfengismagni, kemst áfengið alla leið inn í sjálfan heilann.
Áfengi þröngvar sér gegnum skjöld heilans
Sameindir í vökva hafa tilhneigingu til að fara á staði með minni styrk, einnig hvað varðar áfengismagn í blóði. Þegar áfengið kemst í heilavefinn reynir það fyrir vikið að finna sér leið inn.
Flestar sameindir eiga í basli með að komast inn í heilann, sökum verndarstarfsemi sem kallast blóð-heilaþröskuldur. Áfengi er á hinn bóginn búið þeim eiginleikum að sameindirnar eru smáar og jafnframt fitusæknar sem táknar að þær eru uppleysanlegar í fitu og lauma sér fram hjá verndarhimnum heilans. Meðal annars nikótín og heróín komast til heilans á sama hátt.
Í heilanum festir áfengið sig við taugaboðefni sem flytja taugaboð frá einni heilafrumu til annarrar og slæva flutningshraða frumnanna. Heilinn lendir í basli með að hugsa skýrt og viðbragðstíminn lengist.
Hlutar heilans verða fyrst í stað fyrir jákvæðum áhrifum af völdum áfengisdrykkjunnar með því að hormón á borð við serótónín og endorfín losna úr læðingi og lyfta lundinni.
Þannig hefur áfengi áhrif á heilann
Jafnvel eitt eða tvö glös hafa áhrif á heilann og þar með einnig líkamann. Örfáum mínútum eftir fyrsta glasið byrjar áfengið smám saman að slæva heilann, líkt og við á um deyfilyf.
Prómill: 0,5
Ástand: Við verðum slök, líður vel og hömlur minnka.
Heilasvæði sem líður fyrir: Heilabörkurinn.
Geta sem slævist: Aðgæsla, dómgreind.
Prómill: 1,0
Ástand: Þægilegt, tilfinninganæm, tilfinningasljó, flökurleiki, þreyta.
Heilasvæði sem líður fyrir: Heilabörkur, framheili.
Geta sem slævist: Minni, samhæfing – einkum fínhreyfingar.
Prómill: 2,0
Ástand: Skapsveiflur, reiði, depurð, oflæti.
Heilasvæði sem líður fyrir: Heilabörkur, framheili, litli heili.
Geta sem slævist: Félagsfærni, sjónræn einbeiting, skynsemi, þrívíddarsjón, tal, jafnvægi.
Prómill: 3,0
Ástand: árásargjörn, tilfinningasljó, depurð, svefnhöfgi.
Heilasvæði sem líður fyrir: Heilabörkur, framheili, litli heili, heilastofn.
Geta sem slævist: Hitastjórnun, blöðrustjórnun.
Prómill: 4,0
Ástand: Meðvitundarleysi, dásvefn, hugsanlega dauði.
Heilasvæði sem líður fyrir: Allur heilinn.
Geta sem slævist: Öndunargeta, hjartsláttur.
Prómill: +5,0
Ástand: Mikil hætta á dauða
Áfengi skilur eftir sig ummerki, bæði til skamms og langs tíma litið
Bæði búkurinn og heilinn gjalda óhóflegri áfengisneyslu dýru verði. Lifrin hamast við að brjóta niður vínandann og framleiðir um leið eiturefnin sem valda timburmönnunum.
Þegar fram líða stundir getur lifur sem er undir stöðugu álagi myndað fitu eða örvef og hætt að starfa sem skyldi. Áfengisneysla áfengissjúklinga getur enn fremur haft í för með sér minnisglöp.
Til skamms tíma litið hefur áfengið aðeins vatnslosandi áhrif og vökvatapið gerir það að verkum að heilinn skreppur saman sem útskýrir þurran munn og höfuðverkinn næsta dag.
