Maó ZeDong: Æviágrip
Fæddur í Shaoshan í Kína
Námsferill: Grunnskóli, einkum nám í sígildum kínverskum bókmenntum. Auk þess menntaður kennari.
Störf: Skæruliðaforingi, flokksleiðtogi og æðsti maður Kína.
Helstu verk: Rauða kverið, samantekt á pólitískum vangaveltum og hugsjónum Maós, sem var m.a. deilt út til allra hermanna.
Hjúskaparstaða: Maó kvæntist fjórum sinnum og eignaðist alls tíu börn.
3 hápunktar í lífi hans
- Maó var sonur auðugs bónda. Hann fékk því að mennta sig og las t.d. sígildar kínverskar bókmenntir.
- Maó kvæntist 27 ára gamall kennaradótturinni Yang Kaihui. Ólíkt flestum öðrum hjónaböndum á þessum tíma í Kína byggði sambandið á gagnkvæmum kærleika þeirra, en var ekki stofnað til að efla stöðu foreldranna.
- Sem skæruliðaforingi barðist Maó og byltingarher hans til valda árið 1949 í borgarastríði sem geisaði í Kína. Síðar varð hann leiðtogi Alþýðulýðveldisins Kína.
…og einn lágpunktur
- Hugmyndafræði Maós misheppnaðist hrapalega. Ein herferð hans sem var ætlað að efla iðnað leiddi af sér mikla vinnuþrælkun og útbreidda hungurssneyð. Milljónir manna létu lífið.
Helstu hugmyndir Maós
Breytingar krefjast ofbeldis!
Kínverskt samfélag einkennist af gömlum hefðum og er leitt af fámennri yfirstétt.
Þessu verður að breyta. Alþýðan á að stjórna landinu. Þegar ríkjandi stétt neitar að leggja af forréttindi sín, þá verða byltingarsinnar að grípa til ofbeldis.
Völd vaxa fram úr byssuhlaupum, sagði Maó.
Öreigar skapa byltinguna
Þjóðir jarðar skiptast í þrjá heima. Stórveldin BNA og Sovíetríkin er í þeim fyrsta, meðan Evrópa, Kanada og Japan mynda annan heim. Önnur lönd heims eru í þeim þriðja.
Fátækt og veikburða ríkisstjórnir gera þessi lönd móttækileg fyrir byltingum.
Með tímanum munu uppreisnir breiðast út til annarra heima, og allar þjóðir heims mun á endanum innleiða maóisma.
Alþýðan þarf á endurmenntun að halda
Kenningar Maós greina sig frá öðrum gerðum kommúnisma með því að líta á bændur – en ekki verkamenn – sem helsta drifkraft byltingarinnar.
Bændur áttu að setja af land- og verksmiðjueigendur, og fara fremstir í flokki við að koma á nýju Kína í anda Maós.
LESTU EINNIG
Ólíkt öðrum kommúnistum leit Maó ekki á byltinguna sem lokamarkmið. Þvert á móti.
Þjóðin er njörvuð niður í gömlum hefðum og því þarf önnur bylting að fylgja þeirri fyrstu. Maó nefndi hana menningarbyltinguna.
Nýja byltingin felur í sér að endurmennta þarf þjóðina til að úr verði nýtir borgarar. Það á einkum við um yfirstéttina og menntamenn, sem á að senda út á akrana til að starfa eins og bændur.
Þessi endurmenntun var knúin áfram með miklum aga og miskunnarleysi. Þeir Kínverjar sem andmæltu þessu voru barðir, pyntaðir eða einfaldlega drepnir.
Sagnfræðingar telja að allt að 70 milljónir hafi látið lífið á þeim 27 árum sem Maó ríkti yfir Kína.
Borgin Yan´an í hjarta Kína var eitt helsta athvarf Maós og byltingarliða hans á árunum 1937 til 1948.
Maó hafði áhrif á hugmyndir
… vestrænna ungmenna, sem hrifust af kenningum hans upp úr 1960.
Slagorð Maós um uppreisn gegn gömlum hefðum hittu í mark hjá uppreisnargjörnu menntafólki á Vesturlöndum og fóru margir til Kína til að nema fræði hans.
Öllu færri vita að
…Maó var ekki aðeins stórreykingarmaður, heldur lét hann framleiða eigin sígarettumerki, sem nefndist Zhongnanahai.
Formaðurinn var alræmdur fyrir andfýlu vegna reykinga, en ef einhver vogaði sér að gagnrýna þennan slæma ávana, hafði Maó svör á reiðum höndum.
„Að reykja er góð æfing í draga djúpt andann“, var viðkvæði kínverska leiðtogans.
