Alheimurinn

Hvað ef jörðin væri í öðru sólkerfi?

Hefur sérstök samsetning sólkerfis okkar áhrif á tilvist jarðar – og kviknun lífs?

BIRT: 31/01/2023

Við fyrstu sýn virðast aðrar plánetur í sólkerfinu ekki skipta miklu máli fyrir jörðina. Við erum á braut um sólina og það er orka hennar sem gerir lífi kleift að dafna á þessum dásamlega hnetti okkar. En samsetning sólkerfis okkar – og þá ekki síst staðsetning annarra pláneta í sólkerfinu – skiptir í raun sköpum fyrir það að líf skuli hafa kviknað og náð að þróast.

 

Fyrst og fremst ræður það úrslitum að Júpíter skuli ekki vera nær sólu en raun ber vitni. Í mörgum fjarlægum sólkerfum hafa risaplánetur eins og Júpíter smám saman endað á sporbrautum nærri stjörnum sínum. Ef hið sama hefði gerst með Júpíter, hefði gasrisinn annað hvort gleypt í sig jörðina eða þeytt henni lengst út í geim.

 

Tölvulíkön sem herma eftir þróun sólkerfisins, sýna auk þess að Satúrnus, Úranus og Neptúnus hafi upprunalega verið mun nær sólu. Á ákveðnu 100 milljón ára tímaskeiði ríkti mikil ringulreið og þessir risar færðust á brautir fjær stjörnu okkar. Einnig má vera að þá hafi fimmta plánetan slöngvast lengst út fyrir sólkerfið. Hefði þetta kaótíska skeið varað lengur eða verið öflugra er víst að sólkerfið liti allt öðruvísi út.

 

Í flestum sviðsmyndum hefði einhver gasrisanna gleypt jörðina, hún endað sem skraufaþurr og óbyggilegur hnöttur eða jafnvel fengið svo mikið vatn að hún hefði verið hulin hafi.

 

Júpíter sópaði til sín smástirnum og halastjörnum

Saga jarðar er að miklu leyti mótuð af árekstrum við smástirni og halastjörnur. Öflugt þyngdarsvið Júpíter hefur hins vegar sogað til sín lang stærstan hluta slíkra óboðinna gesta. Það þýðir að líf hefur samt sem áður náð að kvikna og þróast þrátt fyrir fjölmarga árekstra.

 

Það vatn sem er til staðar á jörðinni er nauðsynlegt fyrir allt líf en það hefur borist hingað með halastjörnum. Of fáir árekstrar hefðu mögulega komið í veg fyrir að líf gæti dafnað hér og of margir árekstrar hefðu getað gert útaf við það líf sem náði þó að kvikna.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Ritstjórn

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Náttúran

Hér eru aðeins leyfð kvendýr og afkvæmi þeirra: Kvennasambýli hafsins

Náttúran

Hvernig myndast haglél?

Maðurinn

Hvað er stífkrampi?

Alheimurinn

Af hverju eru plánetur og sólir alltaf kúlulaga?

Lifandi Saga

„Pólskir riddarar réðust á þýska skriðdreka“

Náttúran

Finna skordýr sársauka?

Maðurinn

Heilaþvottur á að losa þig við versta óttann

Maðurinn

Sannleikurinn um heilabilun

Maðurinn

3 tilgátur: Þess vegna grátum við

Alheimurinn

Af hverju er geimurinn svartur?

Náttúran

Líf við ómögulegar aðstæður undir ís

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is