Lifandi Saga

Hver er munurinn á sjíta – og súnníta múslimum? 

Sjítar og súnnítar: Hvers vegna skiptist íslam í tvær fylkingar?

BIRT: 25/12/2023

Klofningurinn milli súnníta – og sjíta – múslima varð rétt eftir að spámaðurinn Múhammeð lést árið 632. Fram til þess höfðu allir litið á Múhammeð sem leiðtoga múslima, en þegar spámaðurinn var nú látinn þurftu áhangendur hans að finna nýjan leiðtoga. 

 

Erfðaröðin var þó ekki alveg skýr. Stærsti hluti múslima (súnnítarnir) töldu að dugmesti áhangandi spámannsins ætti að verða eftirmaður hans. 

 

Hinn hópurinn (sjítarnir) litu fremur til skyldleika við spámanninn og álitu að Múhammeð hefði þegar valið frænda sinn og tengdason, Ali, sem arftaka. 

 

Súnnítarnir sigruðu í þessari valdabaráttu og gerðu Abu Bakr, vin Múhammeðs og ráðgjafa, að fyrsta kalífa íslam, og hann var þar með bæði pólitískur og trúarlegur leiðtogi múslimanna. Minnihlutinn sem tapaði, sjítarnir, neituðu þó að gefast upp og héldu fast við það að Ali og ætt hans væru réttmætir arftakar íslams. 



Klofningurinn milli þessara tveggja fylkinga varð endanlegur, þegar sonur Alis, Hussein, var drepinn árið 685 við bæinn Karbala, þar sem nú er Írak. Samkvæmt sumum heimildum voru það hermenn kalífans sem drápu hann, en sumir súnnítar töldu hins vegar að Hussein hefði verið svikinn af eigin mönnum. 

LESTU EINNIG

Óháð því hver var þar að verki tryggðu súnnítar sig í valdasessi meðan sjítarnir voru jaðarsettir. Eftir fjölmarga bardaga og pólitíska valdabaráttu frá 600 – og fram á 9. öld voru 12 af trúarleiðtogum sjíta (ímamar) myrtir. 

 

Sjítar trúa því núna að sá tólfti og síðasti ímaninn hafi notið verndar Allah og farið í felur. Hann lifir því ennþá og mun dag einn snúa aftur sem messías (madhi) til að skapa frið. 

 

Hvað guðfræðina varðar eru hóparnir tveir sammála um að Allah er hinn eini guð og að Múhammeð var spámaður hans. Bæði súnnítar og sjítar fylgja fimm meginboðum íslams – meðal annars föstu og pílagrímsferð til Mekka – og líta á Kóraninn sem helga bók. 

 

Einn afgerandi munur er sá að súnnítar styðjast við marga texta um líf Múhammeðs og gjörninga (hadith) sem leiðsögn til að lifa guðhræddu og góðu lífi. 

 

Fyrir utan spámanninn Múhammeð leggja sjítar einnig mikla áherslu á fordæmi tólf ímananna og líta á þá sem trúarlegar fyrirmyndir. Þessi munur hefur oft orðið þess valdandi að súnnítar saka sjíta um að aðhylltast hindurvitni og segja þá vera villutrúarmenn. 

Langflestir múslimar eru nú súnnítar. Flokkarnir tveir hafa í grunninn sömu trú. Ljósgræn svæði sýna útbreiðslu súnníta. Dökkgræn, sjítanna.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Ritstjórn

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Maðurinn

3 tilgátur: Þess vegna grátum við

Alheimurinn

Af hverju er geimurinn svartur?

Náttúran

Líf við ómögulegar aðstæður undir ís

Lifandi Saga

Hvers vegna brann Hindenburg? 

Náttúran

Gætu hvítabirnir lifað af á Suðurskautslandinu?

Lifandi Saga

Hvað voru fyrsta og annað ríkið?

Lifandi Saga

El-Alamein: Montgomery sigrar Rommel í sandbylnum

Lifandi Saga

Hvers vegna geta kosningar verið svona ótrúlega jafnar?

Náttúran

Hvers vegna hafa dýr svona mismunandi augu?

Lifandi Saga

5 ástæður þess að BNA er einungis með tvo flokka 

Náttúran

Geta hvalir gleypt fólk?

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is