Alheimurinn

Hvernig skiptist efni í alheiminum?

Eru til aðrar gerðir af efni en þær sem við þekkjum? Og hve mikið er til af því, ef sú er raunin?

BIRT: 29/05/2023

Í raun stendur sá hluti alheims sem við sjáum – stjörnur, plánetur og stjörnuþokur – aðeins fyrir lítinn hluta af öllu efni í alheimi en samkvæmt bestu útreikningum stjarnfræðinga er sá hluti aðeins um fjögur prósent.

 

Afgangurinn samanstendur af svonefndu hulduefni og dularfullum krafti sem stjarnfræðingar hafa nefnt hulduorku. Hulduefni er talið vera 23 prósent og hulduorka heil 73 prósent af samanlögðu efni alheims. Hulduorkan er talin knýja sífellt hraðari útþenslu alheims.

 

Allar stjörnuþokur fjarlægjast hver aðra með auknum hraða og það hlýtur að stafa frá einhverju sem verkar gegn þyngdarkraftinum. Með því að greina dreifingu örbylgjukliðsins í alheimi hefur magn hulduorku verið metið 73 prósent. Hulduefni sýnir tilvist sína með þyngdarkrafti sínum en ekki er vitað hvað fyrirbærið er í raun.

 

Nýverið hafa enskir stjarnfræðingar við Cardiff University greint heila stjörnuþoku án einnar einustu sýnilegrar stjörnu í 50 milljón ljósára fjarlægð. Þökk sé þyngdarverkun hulduefnis hefur verið hægt að útbúa tölvuhermi sem sýnir dreifingu þess í okkar hluta alheims (sjá myndina). Svo virðist sem hulduefnið myndi formgerðir sem kalla mætti „þræði“ og „múra“, rétt eins og sýnilegt efni.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Ritstjórn

Shutterstock

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Maðurinn

3 tilgátur: Þess vegna grátum við

Alheimurinn

Af hverju er geimurinn svartur?

Náttúran

Líf við ómögulegar aðstæður undir ís

Lifandi Saga

Hvers vegna brann Hindenburg? 

Náttúran

Gætu hvítabirnir lifað af á Suðurskautslandinu?

Lifandi Saga

Hvað voru fyrsta og annað ríkið?

Lifandi Saga

El-Alamein: Montgomery sigrar Rommel í sandbylnum

Lifandi Saga

Hvers vegna geta kosningar verið svona ótrúlega jafnar?

Náttúran

Hvers vegna hafa dýr svona mismunandi augu?

Lifandi Saga

5 ástæður þess að BNA er einungis með tvo flokka 

Náttúran

Geta hvalir gleypt fólk?

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is