Hvernig virkar insúlín?

Sykursýkisjúklingar eiga erfitt með að brjóta niður sykur. Insúlín skiptir hér miklu máli en hvernig virkar það?

BIRT: 02/09/2023

LESTÍMI:

2 mínútur

Á heimsvísu þjást meira en 400 milljónir af sykursýki sem til er í meira en 30 afbrigðum.

 

Algengust er sykursýki 2 en undir hana flokkast um 95% tilvika. Þessi áunna sykursýki var áður stundum nefnd „ellisykursýki“ þar eð hún tengist hækkandi aldri og fleiri aldurstengdum atriðum, svo sem ofþyngd, háum blóðþrýstingi og tilhneigingu til æðakölkunar.

 

Sykursýki 2 stafar af því að frumur í vöðvum, fituvef og lifur eru ekki lengur nógu næmar fyrir insúlíni og eiga því erfitt með að taka til sín sykur.

 

Insúlín er framleitt í brisinu og virkar sem eins konar lykill sem opnar sykri leið inn í frumurnar.

Insúlín færir frumum eldsneyti

Hormónið insúlín myndast í brisinu og berst til frumnanna með blóðrásinni. Það hjálpar frumunum að taka til sín sykur.

1. Blóðsykur eykst

Eftir máltíð brotnar fæðan hratt niður í meltingarveginum. Næringarefni, m.a. sykurefnið glúkósi, berst út í blóðið.

2. Insúlínverksmiðja ræst

Brisið fær boð um aukinn blóðsykur. Líffærið bregst við með því að auka framleiðslu hormónsins insúlíns og skila út í blóðrásina.

3. Frumur nýta sykurinn

Insúlínið bindur sig við viðtaka á frumunum og þeir opna sykrinum leið inn í frumuna. Frumurnar nota sykur sem eldsneyti eða til að byggja önnur efni.

Insúlín færir frumum eldsneyti

Hormónið insúlín myndast í brisinu og berst til frumnanna með blóðrásinni. Það hjálpar frumunum að taka til sín sykur.

1. Blóðsykur eykst

Eftir máltíð brotnar fæðan hratt niður í meltingarveginum. Næringarefni, m.a. sykurefnið glúkósi, berst út í blóðið.

2. Insúlínverksmiðja ræst

Brisið fær boð um aukinn blóðsykur. Líffærið bregst við með því að auka framleiðslu hormónsins insúlíns og skila út í blóðrásina.

3. Frumur nýta sykurinn

Insúlínið bindur sig við viðtaka á frumunum og þeir opna sykrinum leið inn í frumuna. Frumurnar nota sykur sem eldsneyti eða til að byggja önnur efni.

Ef insúlínið virkar ekki eykst sykurmagn í blóði og það veldur í versta falli alvarlegri æðasköddun.

 

Í sumum tilvikum hefur insúlínframleiðsla minnkað og það gerir illt verra.

 

Sama gildir um næstalgengasta afbrigði sjúkdómsins, sykursýki 1. Þá stafar það af skorti á insúlíni, þar eð frumur ónæmiskerfisins ráðast á og drepa svonefndar betafrumur í brisinu en hlutverk þeirra er að framleiða insúlín.

BIRT: 02/09/2023

HÖFUNDUR: Jens Matthiesen

HÖFUNDARÉTTUR MYNDA: Shutterstock, Claus Lunau

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is