Menning

Nei! Jörðin er ekki flöt

Jörðin er flöt eins og pönnukaka, menn hafa aldrei lent á tunglinu og tvíburaturnarnir í New York voru bara sprengdir í loft upp. Samsæriskenningarnar eru margar og hugmyndaríkar en vísindin eiga svör við röksemdarfærslum samsæriskenningasinna.

BIRT: 08/08/2023

Strax á 4. öld f.Kr. lýsti heimspekingurinn Aristóteles því yfir að jörðin væri hnöttótt. Hann hafði séð hvernig stjörnuhiminninn breytist eftir fjarlægðinni frá miðbaug.

 

En 2.300 árum síðar er enn til fólk sem álítur að jörðin sé flöt skífa og myndir af hnattlaga jörð séu falsaðar.

 

Kenningar um flata jörð hafa skotið upp kollinum af og til en núlifandi flatjarðarsinnar byggja einkum á bókinni „Earth Not a Globe“ frá árinu 1865.

 

Þar nýtir höfundurinn, Samuel Rowbotham, ímyndunaraflið og setur fram kenningu sem stríðir gegn þeirri aldagömlu þekkingu að jörðin sé hnöttur.

 

Flöt jörð umlukið ís

Flatjarðarsinnar álíta m.a. að Suðurskautslandið sé ekki umlukið sjó, heldur sé það í rauninni 50 hár ísveggur sem liggi á útjaðri jarðskífunnar.

Sól og tungl fara í hringi

Sólin og tunglið fara eftir föstum brautum í lárétta hringi yfir jörðinni og skipta milli þriggja brauta eftir árstíðum, þannig að sólin er hátt á himni á sumrin en lágt á veturna.

Suðurskautslandið er hár ísmúr

Suðurskautslandið er 50 metra hár ísveggur sem liggur umhverfis jörðina. Enginn hefur farið yfir ísvegginn því þar er loftslagið allt of harkalegt – og auk þess myndu yfirvöld stöðva forvitna áður en þeir kæmust alla leið.

Þyngdaraflið er hreyfing upp á við

Þyngdaraflið er ekki til. Allir hlutir þrýstast niður að jörðinni vegna þess að jarðarskífan lyftist upp á við á sívaxandi hraða af völdum myrkrar orku eða vegna óþekktrar alheimshröðunar.

Sól og tungl fara í hringi

Sólin og tunglið fara eftir föstum brautum í lárétta hringi yfir jörðinni og skipta milli þriggja brauta eftir árstíðum, þannig að sólin er hátt á himni á sumrin en lágt á veturna.

Suðurskautslandið er hár ísmúr

Suðurskautslandið er 50 metra hár ísveggur sem liggur umhverfis jörðina. Enginn hefur farið yfir ísvegginn því þar er loftslagið allt of harkalegt – og auk þess myndu yfirvöld stöðva forvitna áður en þeir kæmust alla leið.

Þyngdaraflið er hreyfing upp á við

Þyngdaraflið er ekki til. Allir hlutir þrýstast niður að jörðinni vegna þess að jarðarskífan lyftist upp á við á sívaxandi hraða af völdum myrkrar orku eða vegna óþekktrar alheimshröðunar.

Þyngdaraflið er hugarburður

Þyngdaraflið er heldur ekki til. Þess í stað er sívaxandi hraði jarðarinnar upp á við sem heldur okkur við hana. Þrýstingur frá þessari hröðun myndar fljótandi lag undir jörðinni og heldur jarðlögum föstum.

 

Áhangendur Samuels Rowbothans stofnuðu samtökin „The International Flat Earth Society árið 1956.

 

Nýjasti sproti flatjarðarsinna varð til 2004 með stofnun þekktasta netspjalls þeirra, Flat Earht Society. Þar er unnið að því að afhjúpa falsfréttir ráðamanna þess efnis að jörðin sé hnattlaga.

Staðreyndir sýna að jörðin er hnöttur

Flatjarðarsinnar viðurkenna ekki myndir, teknar í geimnum, sem sýna hnattlögun jarðar. En jafnvel án þeirra er aragrúi sannana fyrir því að plánetan okkar er því sem næst kúlulaga.

Myrkvi veldur hringskugga

Tunglmyrkvi verður þegar jörðin er milli sólar og tungls og varpar skugga á tunglið – og væri óhugsandi á flatri jörð. Skuggi jarðar á tunglinu er líka greinilega ávalur. Eina formið sem alltaf myndar ávalan skugga, án tillits til sjónarhorns, er kúla.

Suðurskautslandið er land

Margvíslegar staðreyndir sýna að Suðurskautslandið er meginland. Menn hafa margoft siglt allan hringinn kringum þetta land og fjölmargar myndar hafa verið teknar úr flugvélum. Fjölmargir leiðangrar staðfesta líka að þarna er ekki veggur.

Jörðin útilokar stjörnur

Ekki sjást sömu stjörnur alls staðar á jörðinni. Það verður aðeins skýrt með því að jörðin sé hnöttur og kúlulögunin útiloki ljós frá hluta himinsins. Væri jörðin flöt skífa, sæjust sömu stjörnur alls staðar, alveg sama hvaðan himinninn væri skoðaður.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: ESBEN SCHOUBOE

Shutterstock,© henning dalhoff/NOAA/Alan Dyer/Visuals Unlimited/Science Photo Library/shutterstock,

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Tækni

Sólarsellur flytja út í geim 

Heilsa

Algengt meðferðarúrræði fyrir konur á breytingaskeiði er talið hafa í för með sér alvarlegar aukaverkanir

Maðurinn

Er skaðlegt að halda sér vakandi alla nóttina?

Heilsa

Yfirsýn: Svona bjargar blóðið þér

Maðurinn

Hvað eru svífandi blettir fyrir augum?

Náttúran

Hvaðan koma bananaflugur?

Tækni

Vísindamenn: Þessi umhverfistækni fangar 10 sinnum meiri CO2 en sjálf náttúran

Heilsa

Fimm atriði sem skipta máli fyrir þá sem vilja lifa lengur

Læknisfræði

Af hverju stafar glútenóþol?

Maðurinn

Heilinn gefur frá sér meira ástarhormón þegar við eldumst

Lifandi Saga

Alexander mikli fæddist til að ná árangri

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is