Náttúran

Plastgráðugur ofurormur gæti hjálpað til að leysa sorpvanda

Hann étur sig í gegnum frauðplast og er sólginn í það. Vísindamenn vonast til að sérkennilegt fæðuval zophobas-lirfunnar geti brotið niður plastefnið og komið því aftur inn í hringrás náttúrunnar.

BIRT: 26/01/2023

Vísindamenn vinna baki brotnu við að finna mögulegar lausnir á þeim sorpvandamálum sem nú þrúga alla jörðina. Nú gætu þeir mögulega fengið aðstoð zophobas-lirfunnar sem stundum er nefnd ofurormurinn og er m.a. notuð til að fóðra sum gæludýr.

 

Hópur vísindamanna hjá Queenslandháskóla í Ástralíu hefur komist að því að þessar lirfur lifa kóngalífi á eintómu polystyreni, plastefni sem við þekkjum í formi frauðplasts sem m.a. er notað í einangrun, pökkun og fiskikassa.

 

Eins og annað plast brotnar polystyren seint niður og að auki molnar það auðveldlega og getur þannig valdið mengun bæði á landi og sjó, auk þess sem það hrannast upp á ruslahaugum.

Zophobas-lirfan framleiðir sérstakt ensím til að brjóta niður plastefnið polystyren. Það á nú að reyna að verksmiðjuframleiða.

Eitt markmið í lífinu

Það má kalla heppilegt að zophobas-lirfan skuli lifa fyrir það eitt að éta og þyngjast nógu mikið til að geta púpað sig og skriðið síðan úr púpunni sem bjallan zophorbas morio.

 

Í rannsóknastofutilraunum komust áströlsku vísindamennirnir að því að hamskiptin takast fullkomlega hjá tveimur af hverjum þremur lirfum sem einungis hafa nærst á polystyreni.

 

Þetta þýðir að lirfan gæti orðið einstæð ruslæta og veitt gríðarmikla aðstoð við að eyða úrgangi sem nú leggur mikið af mörkum til hnattrænnar hlýnunar.

Zophobas morio er bjalla og lirfur þeirra eru þekktar sem ofurormur, kóngaormur eða einfaldlega Zophobas. Ofurormar eru algengir í gæludýraiðnaði skriðdýra sem fæða, ásamt risamjölormum, sem eru mjölbjöllulirfur sem sprautaðar eru með hormóni.

Vísindamenn vilja gríðarstór lirfubú

Úti í náttúrunni lifir lirfan einkum á rotnum trjám, laufblöðum og dýraleifum.

 

Í tengslum við átið framleiðir lirfan sérstakt ensím í þörmunum og það virðist virka alveg jafn vel þegar hún lifir aðeins á plasti.

 

Meðal þeirra möguleika sem vísindamennirnir sjá fyrir sér er að koma á fót gríðarstórum lirfubúum með milljónum lirfa sem fóðraðar væru á polystyreni.

 

Hitt væri þó mun hagfelldara ef hægt væri að finna aðferð til að verksmiðjuframleiða hið einstaka þarmaensím lirfunnar. Þá mætti eyða þessum plastúrgangi með því að kurla hann og smyrja svo ensímblöndu yfir. Að því loknu mætti nota örverur til að umbreyta hinu niðurbrotna plasti í lífplast af annarri gerð.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: BJØRN FALCK MADSEN

The University of Queensland

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Heilsa

Er mikið um kyrrsetu hjá þér í vinnunni? Þá getur kaffi lengt líf þitt samkvæmt stórri rannsókn.

Heilsa

Lækning gegn útbreiddum meltingartruflunum finnst í flestum eldhúsum.

Náttúran

Jörðin eftir manninn: Svona munu leifar siðmenningar okkar hverfa

Heilsa

Læknar hafa grætt heilt auga í mann

Maðurinn

Nú geta vísindamenn ráðskast með drauma okkar

Tækni

140.000 veirutegundir hafa fundist í þarmaflórunni

Maðurinn

Kornabörn þekkja móðurmálið sitt

Alheimurinn

Tvíburi Vetrarbrautarinnar finnst í útjaðri alheimsins

Lifandi Saga

Hvers vegna klæddust fangar röndóttum búningum í gamla daga?

Lifandi Saga

Af hverju er rússneskur bær í Noregi?

Jörðin

Leiða loftslagsbreytingar til fleiri jarðskjálfta?

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is