Maðurinn – heilsan
Lestími: 4 mínútur
„Hávaði er pirrandi, en skaðlaus“ – Ósatt
„Meiri hávaði veldur auknum óþægindum“ – Ekki endilega
„Hávaði getur gert gagn“ – Satt
„Hávaði er pirrandi, en skaðlaus“ – Ósatt
Óæskilegt hljóð kallast jafnframt hávaði og getur skaðað heilsu okkar á margvíslegan hátt. Fólksflutningar valda mestri hljóðmengun í Evrópu.
Hávaði verður að hávaðamengun þegar hann er óæskilegur og breiðist út óhyggilega, þó einkum ef hann veldur óþægindum fyrir menn og dýr.
Hávaðamengun er m.a. hljóðið úr bílum á vegi skammt undan eða þá háværar vélar sem angra starfsmenn á vinnustað.
Hávaði hefur skaðleg áhrif á heilsuna
Skert heyrn
Langvarandi hljóð yfir 75 dB (samsvarandi hljóði í ryksugu) veldur því að skynhárin í innra eyra leggjast saman og heyrnin skerðist.
Minnkuð hugsunargeta
Börn sem verða fyrir miklum umferðarhávaða sýna einkenni streitu og skertrar námsgetu. Fullorðnir sýna einkenni um aldurstengt niðurbrot í heila fyrr á ævinni en ella.
Fleiri hjarta- og æðasjúkdómar
Umhverfisstofnun Evrópu metur sem svo að 48.000 Evrópubúar veikist af hjarta- og æðasjúkdómum ár hvert af völdum hávaðamengunar.
Hætta á sykursýki
Viðamikil rannsókn sem gerð var á árinu 2015 leiddi í ljós að ef hávaðaþrep á heimilinu mælist yfir 60 dB (talþrep) aukist hættan á að veikjast af sykursýki um minnst 19 af hundraði.
Á síðasta ári gaf Umhverfisstofnun Evrópu út stöðuskýrslu um hávaðamengun og hættuna sem af henni skapast. Skýrslan leiddi í ljós að umferð veldur mestri hávaðamengun í allri Evrópu.
Ef marka má upplýsingar frá stofnuninni verða alls 113 milljón Evrópubúa fyrir meiri hávaða en 55 dB allan sólarhringinn af völdum bifreiða, lesta eða flugvéla en sá hávaði samsvarar hljóðinu í uppþvottavél eða lágværu samtali.
Samkvæmt upplýsingum frá Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni, WHO, lýsa neikvæð áhrif á heilsuna sér einkum sem hár blóðþrýstingur, aukin hætta á sykursýki, svo og hjarta- og æðasjúkdómar.
Ef marka má skýrslu Evrópsku umhverfisstofnunarinnar deyja 12.000 Evrópubúar ótímabærum dauðdaga árlega af völdum hávaða.
Bleikur hávaði bætir svefninn
Bleikur hávaði að nóttu til sem hljómar líkt og niður í fossi, getur bætt svefngæðin, sem og langtímaminnið.
„Meiri hávaði veldur auknum óþægindum“ – Ekki endilega
Hljóð eru bylgjur í ætt við öldurnar í sjónum. Tvær bylgjur geta sem sé raðast hvor ofan á aðra, þannig að hávaðinn eykst.
Tvær bylgjur geta hins vegar einnig heft hvor aðra, með þeim afleiðingum að samanlögð áhrifin verða daufari eða engin, líkt og ölduhæð og öldudalur sem mætast.
Fyrir bragðið er unnt að eyða hávaða með hávaðahreinsun, þar sem hljóðbylgjurnar sveiflast gegn hver annarri.
Margir heyrnartólaframleiðendur bjóða upp á virka suðhreinsun. Heyrnartólin eru þá útbúin suðhreinsunarflögu sem jafnar út hljóðbylgjurnar og suðið minnkar.
Þessi sama aðferð er notuð í heyrnartólum sem búin eru svokallaðri virkri suðhreinsun. Hávaði getur að sama skapi reynst gagnlegur en með því að sofa með það sem kallast bleikan hávaða í eyrunum, jókst geta eldra fólks til að leysa minnistengd verkefni sem nam allt að 70 af hundraði.
„Hávaði getur gert gagn“ – Satt
Hávaði er hljóð og hljóð felur í sér orku. Þessa orku hefur vísindamönnum tekist að beisla, m.a. fyrir mælingarbúnað.
Skynjararnir eru algerlega óháðir leiðslum og rafhlöðuskiptum en ganga alfarið fyrir hávaða sem umbreytt hefur verið í rafmagn.
Ljósin meðfram endilöngum flugbrautum flugvallanna eru meðal þeirra staða sem vísindamenn vonast til að geta beitt skynjaratækninni, því eðlilega ætti að vera unnt að sjá fyrir mestum rafstraumi þar sem hávaðinn er mestur.
Ljós meðfram flugbrautunum myndu þá gegna hlutverki stórra hljóðnema þar sem hljóðsveiflunum yrði breytt í rafmagn með aðstoð rafhrifa.
25.02.21
Niels Halfdan Hansen
