Náttúran

Stór ráneðla ríkti á krítartímabilinu

Fyrir 100 milljón árum ríktu tröllvaxnar ráneðlur í suðurhluta Bandaríkjanna – allt þar til tyrannosaurus kom til sögunnar

BIRT: 08/05/2023

Ráneðlan Sias meekerorum

Fyrir 100 milljónum ára lifðu tröllvaxnar forneðlur í fjöllunum í Suður-Utah í BNA. Vísindamenn við ríkisháskólann í Utah fundu leifar þessarar risaeðlu, sem fengið hefur heitið Sias meekerorum, sem merkir mannætuófreskja Meekers.

Þótt eðlan hafi verið 10 metra löng og yfir 4 tonn að þyngd, telja vísindamennirnir þetta hafa verið unga eðlu. Eðlan er af carchrodontaurus-ætt, en þær ráneðlur hafa ekki áður fundist í Ameríku.

 

Breyting efst í fæðukeðjunni

Carchrodontaurus-eðlur tróndu á toppi fæðukeðjunnar um milljónir ára, snemma á krítartímabilinu, en síðar tóku tyrannosaurus-eðlurnar við því hlutverki.

 

Steingervingafræðingum er ekki ljóst hvað olli þessum umskiptum, Cedarfjöll í Utah eru meðal fárra staða þar sem steingervingar beggja hafa fundist.

 

Tyrannosauruseðlur sem uppi voru á sama tíma og Sias meekerorum, voru á stærð við hunda, en áður en Sias meekerorum dó alveg út, hafði a.m.k. ein tyrannosaurustegund þróast í fulla stærð. Hún hefur trúlega orðið Sias meekerorum yfirsterkari og tími tyrannosaurs-eðlanna þar með kominn.

 

Tyrannosaurus yfirtók hásæti fæðukeðjunnar

Á sama svæði og Sias meekerorum fannst, hafa aðrir steingervingafræðingar mögulega fundið svarið við spurningunni um endalok þessarar stór ráneðlu.

 

Þetta var forfaðir grameðlunnar (Tyrannosaurs rex), sem fengið hefur hið tilkomumikla heiti Lythronax argestes, eða „suðrænn kóngur limlestinga“.

 

Sias meekerorum hefur trúlega orðið undir í þróuninni og orðið að lúta í lægra haldi fyrir Lythronax argestes, sem virðist hafa verið ein af allra fyrstu virkilega stórvöxnu drápseðlunum.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Ritstjórn

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Lifandi Saga

Bólusótt: Ósýnilegur ógnvaldur herjaði í Evrópu

Maðurinn

Hvers vegna eru sumir smámæltir?

Spurningar og svör

Hvort er bjór betri úr dós eða flösku?

Lifandi Saga

Þýsk fórnarlömb sprengjuflugmanna tóku þá af lífi

Alheimurinn

Fær það virkilega staðist að tvær sólir geti verið í sama sólkerfi?

Náttúran

Hvernig geta slöngur klifrað?

Alheimurinn

Vetrarbrautin full af svartholum

Maðurinn

Hve lengi er hægt að vera kvefaður?

Maðurinn

Við drekkum einn bolla af nefslími dag hvern

Tækni

Hvað gerist ef díselolíu er dælt á bifreið sem knúin er bensíni?

Jörðin

Undravert yfirborð jarðar

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.