Menning og saga

Áhugafornleifafræðingur leysir ritmál hellabúa.

Ótrúleg uppgötvun færir sögu skriftarinnar um þúsundir ára aftur í tímann og bókstaflega endurskrifar sögu mannkyns.

BIRT: 19/01/2023

Þegar prófessor Paul Pettitt frá Durham háskólanum í Englandi fékk fyrirspurn frá áhugafornleifafræðingnum Ben Bacon íhugaði hann í stutta stund að hunsa hana. Bacon taldi sig nefnilega hafa fundið vísbendingar að yfir 20.000 ára gamlar hellamyndir ísaldarveiðimanna innihéldu eins konar ritmál – brjáluð fullyrðing, þar sem sagnfræðingar höfðu hingað til talið elsta ritformið ætti uppruna sinn í Kína um 7000 f.Kr.

 

Í dag er Pettitt hins vegar nokkuð sáttur að hafa tekið Bacon alvarlega, því ótrúlegt en satt, áhugafornleifafræðingurinn reyndist hafa rétt fyrir sér.

 

Bacon fann, ásamt teymi fornleifafræðinga og sagnfræðinga, punkta og línur sem hellisbúar hafa notað sem ritmál í að minnsta kosti 400 hellum um alla Evrópu.

 

„Niðurstöðurnar sýna að veiðimenn og safnarar ísaldar voru fyrstir til að nota kerfisbundið dagatal, með merkjum til að skrá upplýsingar um helstu viðburði í vistkerfinu,“ útskýrir Pettitt.

Að sögn vísindamannanna eru punktarnir og línurnar sem endurtaka sig á þúsundum hellamynda tungldagatöl þar sem fylgst var vel með mökunartíma veiðidýra.

Punktar og strik mynduðu dagatal

Á hellamyndum af bráð ísaldarveiðimanna fann teymið merki í formi lína og punkta sem reyndust vera tungldagatal sem leiddi í ljós mökunartíma hinna ýmsu dýra en Y-lík merki sýndu burðartíma.

 

„Okkur tókst að sanna að þetta fólk – sem skildu eftir sig frábær listaverk í hellum í Lascaux (Frakklandi) og Altamira (Spáni) – skildi líka eftir sig dagatal sem á endanum varð nokkuð algengt hjá mannkyninu,“ útskýrir Pettitt.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Benjamin Christensen

© Bacon et.al., JoJan

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Alheimurinn

5 haldbærar sannanir um að jörðin er hnöttótt

Alheimurinn

Tungl Júpíters á að veita svar við einni helstu ráðgátu lífsins: Leiðangur til Evrópu 

Náttúran

Segulmagn bjargar okkur frá banvænum ögnum

Náttúran

Þegar jörðin hreykir sér 

Lifandi Saga

Hvers vegna borða Japanar sushi?

Alheimurinn

Má ímynda sér líf án vatns?

Lifandi Saga

Hvert var hlutverk Martins Bormanns í nasistaflokknum?

Alheimurinn

Stjörnufræðingar finna fyrstu frumvísa að Vetrarbrautinni

Maðurinn

Hve hratt fer blóðið um líkamann?

Lifandi Saga

Fjöldamorð SS leiddi til miskunnarlausrar hefndar

Lifandi Saga

Hvað var gula?

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is