Jörðin

Fær virkilega staðist að pólarnir geti víxlast?

Ég hef heyrt að segulsvið jarðar sé í þann veginn að snúast við. Er það satt og hvernig vita jarðfræðingar það?

BIRT: 22/09/2023

Segulpólar jarðar hafa víxlast  margoft.

 

Á síðustu 20 milljón árum hafa pólskipti orðið á um 200-300 þúsund ára fresti að meðaltali, en nú hafa pólskiptin látið bíða eftir sér.

 

Vísindamenn vita að liðin eru um 786.000 ár frá síðustu pólskiptum.

 

Ef við gætum ferðast 800 þúsund ár aftur í tímann myndi rauði endinn á nál áttavitans sem sagt benda á hinn landfræðilega suðurpól en ekki til norðurs.

 

Rafall í iðrum jarðar

Talið er að segulsviðið myndist umhverfis ytri kjarnann í hnettinum, en hann er gerður úr fljótandi járni.

 

Vegna smávægilegra frávika í hitastigi í þessum bráðna massa myndast í honum iðustraumar.

 

Hreyfingin skapar rafstraum, sem myndar segulsvið, sem aftur setur meira af hlöðnum járnjónum á hreyfingu. Fyrirbrigðið virkar þannig sem eins konar rafall í iðrum jarðar.

 

Síðustu 160 ár hefur afl segulsviðsins farið minnkandi og það gæti bent til yfirvofandi pólskipta, en vísindamennirnir Calo Laj og Catherine Kissel segja þó a.m.k. 500 ár þangað til.

Pólskiptin valda segusveiflum

Gögn vísindamannanna sýna að veiklun segulsviðsins í aðdraganda pólskipta gera jörðina veikari fyrir geimgeislun. Reiknilíkan í tölvu sýnir þó að segulsviðið hverfur aldrei alveg.

1. Fyrir pólskiptin

Bláar og rauðgular segullínur sýna segulsvið jarðar og eiga allar upptök í öðrum þeirra tveggja póla sem við þekkjum nú.

2. Við pólskiptin

Uppröðun segullínanna lendir í óreiðu og margir suður- og norðurpólar myndast. Segulsviðið veiklast en hverfur aldrei alveg.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Ritstjórn

Shutterstock

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Lifandi Saga

Bólusótt: Ósýnilegur ógnvaldur herjaði í Evrópu

Maðurinn

Hvers vegna eru sumir smámæltir?

Spurningar og svör

Hvort er bjór betri úr dós eða flösku?

Lifandi Saga

Þýsk fórnarlömb sprengjuflugmanna tóku þá af lífi

Alheimurinn

Fær það virkilega staðist að tvær sólir geti verið í sama sólkerfi?

Náttúran

Hvernig geta slöngur klifrað?

Alheimurinn

Vetrarbrautin full af svartholum

Maðurinn

Hve lengi er hægt að vera kvefaður?

Maðurinn

Við drekkum einn bolla af nefslími dag hvern

Tækni

Hvað gerist ef díselolíu er dælt á bifreið sem knúin er bensíni?

Jörðin

Undravert yfirborð jarðar

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.