Stjarnfræðingar hafa um áraraðir leitað eftir jarðarlíkum plánetum í stjörnuþoku okkar. En til þess að pláneta geti hýst líf þarf að vera mikið af fljótandi vatni til staðar. Fram til þessa hafa stjarnfræðingar talið að vatn berist fyrst og fremst til plánetu með smástirnum og halastjörnum.
Nú sýnir byltingarkennd rannsókn frá Kaupmannahafnarháskóla að vatn hafi verið að finna í þeirri deiglu í geimnum sem plánetur myndast í.
Kannski er að finna ótal vatnsplánetur í Vetrarbrautinni sem eru með meginlönd og úthöf, rétt eins og jörðin.
Ryk þjappaðist saman í fimm milljón ár
Vísindamenn hafa reiknað út í tölvulíkani hve langan tíma það tekur fyrir plánetu að myndast og hvaða byggingarsteinar koma þar við sögu.
Rannsóknir þeirra sýna að jörðin myndaðist úr millimetralitlum vatns- og kolefnisögnum sem söfnuðust saman í þann klump sem við köllum jörðina.
Jörðin stækki fljótt í fyrstu. Rykið breyttist í smáa steina úr ís og kolefni sem þjöppuðust saman, þar til jörðin náði núverandi stærð á einungis fimm milljón árum.
Eftir því sem jörðin stækkaði, hækkaði hitinn og mikið af vatninu hvarf. Þrátt fyrir að hún sé hulin úthöfum, er vatn aðeins um 0,1 prósent af massa jarðar.
Þrjár forsendur lífs
Meira vatn í alheimi getur þýtt meira líf. En vatnið eitt og sér dugar ekki. Til að líf kvikni þarf minnst þrjár forsendur.
1: Fljótandi vatn
Allt líf sem við þekkjum þarfnast fljótandi vatns og því er það talið nauðsynleg forsenda lífs.
Næringarefni leysast einnig upp í vatni sem auðveldar lífverum að taka þau upp.
2: Mikilvæg frumefni
Lífverur samanstanda af ýmsum frumefnum sem raðast saman í amínósýrur og prótín. Þar sem öll frumefnin hafa myndast í stjörnum og iðrum sprengistjarna, eru þau dreifð um allan alheim.
3: Lífvænleg orka
Líf þarfnast orku. Á jörðinni nýta plöntur sér sólarljósið með ljóstillífun. En líf getur einni nýtt sér varmann frá t.d. eldvirkni eða geimgeislum.
Vatnsplánetur út um allt í alheimi
Þetta nýja líkan sem sýnir hvernig plánetur myndast getur þýtt að það er til langtum meira vatn í stjörnuþoku okkar og alheimi en menn hafa talið fram til þessa.
Tölvulíkanið sýnir nefnilega að allar plánetur fá álíka mikið magn af vatni þegar þær eru að myndast og því eru afar góðar líkur á því að líf finnist einhvers staðar milli stjarnanna.
Nú hlakka vísindamenn til að fá aðgang að næstu kynslóð geimsjónauka, svo þeir geti kannað lofthjúpa pláneta í öðrum sólkerfum til að staðfesta að vatn sé jafn útbreitt og niðurstöður þeirra sýna.
