Alheimurinn

Gömul kenning afskrifuð: Svona kom vatn til jarðar

Ný rannsókn sýnir að vatn hefur verið á jörðinni allt frá upphafi.

BIRT: 19/01/2024

Vísindamenn hafa lengi álitið að vatn hafi borist til jarðarinnar með halastjörnum á milljörðum ára, þar eð fyrri tíma rannsóknir sýndu að gríðarmikill ís er í halastjörnum.

 

Nú sýnir ný rannsókn að vatn hefur verið á jörðinni frá upphafi.

 

Það eru stjarnefnafræðingar hjá Lawrence Livermore-rannsóknastöðinni í BNA sem í samvinnu við NASA hafa komist að þessari niðurstöðu eftir rannsóknir á þremur klapparsýnum frá tunglinu.

 

Sýnin eru um 4,35 milljarða ára gömul og Apollo-geimfarar fluttu þau með sér til jarðar fyrir meira en 50 árum. Það er þó fyrst núna sem vísindamenn hafa greint ísótópasamsetningu þeirra. 

LESTU EINNIG

Jörðin fæddist líklega með vatni sínu

Tunglið myndaðist fyrir um 4,51 milljarði ára þegar hnöttur á stærð við Mars rakst á jörðina.

 

Með því að rýna í ísótópasamsetningu klapparsýnanna hafa vísindamennirnir uppgötvað að bæði jörðin og aðkomuhnötturinn höfðu í sér dálítið af hvarfgjörnum efnum fyrir áreksturinn sem skapaði tunglið – en ekki vegna hans.

 

Vísindamennirnir segja þetta merkja að jörðin hafi annað hvort „fæðst“ með vatn eða þá að eitthvað stórt og massamikið, aðallega gert úr vatni, hafi skollið á henni mjög fljótlega eftir að hún myndaðist. 

Hvað eru rokgjörn efni?

  • Rokgjörn efni eru hópur efnafræðilegra frumefna og efnasambanda sem gufa auðveldlega upp við þrýsting og hitastig sem venjulega er að finna á yfirborði plánetu.

 

  • Dæmi um rokgjörn efni eru nitur, koltvísýringur, ammoníak, vetni, metan, brennisteinsdíoxíð og vatn.

 

Heimild: Efnafræðideild Kaupmannahafnarháskóla

Stjarnefnafræðingarnir hallast að því fyrrnefnda og afskrifa með öllu þá kenningu að halastjörnur og loftsteinar hafi flutt vatn til jarðarinnar nánast í dropatali á milljörðum ára.

 

Lars Borg, einn af leiðandi vísindamönnum að baki þessari rannsókn, segir að ef vatn hefði borist þannig, þyrfti um fjórðungur af massa hnattarins að vera runninn frá halastjörnum og loftsteinum. Samkvæmt útreikningum þeirra eru slíkar leifar einungis um 0,5% af massa jarðar. 

LESTU EINNIG

Ný þekking getur leitt okkur inn á lífsins braut

Ísótópagreiningarnar leiddu líka í ljós að hnettirnir tveir sem rákust saman þegar tunglið varð til, hafi báðir verið ættaðir úr innri hluta sólkerfisins og að atburðurinn hafi í fyrsta lagi orðið fyrir 4,45 milljörðum ára.

 

Vatn er forsenda lífs í því formi sem við þekkjum. Vísindamennirnir vonast til að ný þekking á tilurð vatns á jörðinni geti orðið lykillinn að því að finna vatn – og þar með líf – annars staðar í alheiminum.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: DENIS RIVIN

Shutterstock

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Heilsa

Hver vegna veikjumst við meira á veturna?

Lifandi Saga

Spænska borgarastríðið: Heimshornaher gegn fasismanum

Jörðin

Hversu mikinn sand flytur sandstormur?

Náttúran

Af hverju er gler gegnsætt?

Lifandi Saga

Beittu áróðri gegn kynsjúkdómum

Alheimurinn

Að lágmarki 400 plánetur í sólkerfinu

Lifandi Saga

Hvenær varð Kasakstan til?

Náttúran

Hvaða gerð geislunar er skaðlegust?

Náttúran

Hvað er svartur ís (frostrigning)?

Náttúran

Á Suðurskautslandinu myndast dularfull vök af og til – nú vita vísindamenn ástæðuna

Náttúran

Órangútanapi græðir sár

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is