Gula er veirusjúkdómur sem berst úr mýflugum í menn. Einkennin lýsa sér m.a. sem hiti, vöðvaverkir og flökurleiki og þau hverfa yfirleitt á örfáum dögum.
Í alvarlegum tilvikum getur sjúkdómurinn valdið skemmdum á hjarta, lungum og lifur og jafnframt leitt af sér gulan húðlit en þar af stafar heiti sjúkdómsins. Margir þeirra sem veikjast og verða fyrir líffæraskemmdum, láta lífið.
Gula hefur gegnum tíðina verið algeng á hitabeltissvæðum og hefur geisað hvað eftir annað í Afríku og Suður-Ameríku. Evrópa hefur raunar ekki sloppið að öllu leyti.
MYNDBAND: Útbreiðsla gulu
Í upphafi 19. aldar braust faraldurinn út hvað eftir annað í hafnarborgum Portúgals og Spánar og létu þúsundir lífið hverju sinni.
Árið 1821 veiktust svo margir af gulu í Barselóna að Frakkar staðsettu 30.000 manna her við landamærin í því skyni að halda þessum spænska faraldri utan landsteinanna.
Gula hefur jafnframt gert vart við sig norðar í álfunni, svo sem í Englandi en slíkir faraldrar voru smáir í sniðum og fljótlega tókst að einangra sjúklingana.
Gula getur haft í för með sér innri blæðingar og kvalafullan dauðdaga.
Kúbverji uppgötvaði smitleiðina
Stórt skref var stigið í baráttunni við sjúkdóminn árið 1881 þegar Kúbverjinn Carlos J. Finlay komst að raun um að mýflugur bæru gulu en uppgötvun hans leysti úr læðingi harðvítuga baráttu gegn mýflugum, einkum í Suður- og Norður-Ameríku.
Baráttunni gegn mýi lauk svo endanlega árið 1927 þegar vísindamönnum tókst að einangra guluveiruna og þróa bóluefni sem enn þann dag í dag er notað um víða veröld.
Þrátt fyrir að bóluefni sé fyrir hendi látast enn um 30.000 manns af völdum gulu á heimsvísu árlega.
LESTU EINNIG
