Maðurinn

Dularfullur sjúkdómur sést í heilanum

Vísindamenn eru nú komnir á spor hinnar dularfullu vefjagigtar, sem veldur þrálátum verkjum um allan líkamann. Vefjagigt eða fibromyalgia hefur reyndar stundum verið talin tóm ímyndun.

BIRT: 12/10/2022

Fólk sem þjáist af vefjagigt lifa í stöðugum sársauka af óþekktri ástæðu. Nú eru sænski og bandarískir vísindamenn komnir á slóð uppruna þessa dularfulla sjúkdóms.

 

Vefjagigt einkennist af þrálátum verkjum víða í líkamanum, einbeitingarerfiðleikum, þreytu og höfuðverk.

Um 2% fullorðinna þjást af sjúkdómnum, en níu af hverjum tíu eru konur.

Hvað er vefjagigt?

Heitið fibromyalgia merkir sársauki í sinum og vöðvum. Á íslensku er sjúkdómurinn nefndur vefjagigt. Það eru truflanir í miðtaugakerfinu sem leiða til óljósra verkja víða í líkamanum.

 

Margir sjúklingar lýsa þessum ólæknandi sjúkdómi þannig að þeim sé allsstaðar illt.

 

Eins og staðan er núna er ekki hægt að lækna sjúkdóminn, en sé hann greindur nógu snemma er unnt að lifa áfram góðu lífi með réttum stuðningi.

Bólgnar frumur í taugakerfinu eru skaðvaldurinn

Rannsóknir vísindamannanna benda til að sjúkdómurinn stafi af bólguviðbrögðum í heila og þar komi tróðfrumur – stoðfrumur taugafrumnanna – við sögu.

 

Vísindamennirnir rannsökuðu tvær gerðir tróðfrumna, míkrótróðfrumur og stjarnfrumur í 31 sjúklingi og uppgötvuðu að einkum míkrótróðfrumurnar voru mjög virkar.

 

Míkrótróðfrumur gegna lykilhlutverki varðandi ónæmiskerfið í heilanum og þær fjarlægja m.a. framandi örverur. Þegar vefjagigt er annars vegar virðist sem frumur bregðist of harkalega við og valdi óþarfa bólgum.

Vísindamenn sjá óeðlilega virkni í tilteknum taugafrumum hjá sjúklingum með vefjagigt.

Vefjagigtin virðist auka næmi taugabrauta sem bera sársaukaboð og auka þannig á fjölda þeirra sársaukaboða sem berast.

 

Lífeðlisfræðileg skýring getur rutt brautina fyrir ný meðferðarúrræði og eytt grunsemdum um að ástandið byggist á ímyndun.

 

Svona hefur vefjagigt áhrif á líkamann

1

Vöðvar og liðir

Fyrstu einkenni sjúkdómsins eru verkir í vöðvum og liðum.
Vöðvaverkir geta verið slæmir á morgnana, þegar vöðvarnir eru stífir eftir svefninn og líkaminn hefur ekki hreyft sig í langan tíma.
2

Heilinn

Þú getur fundið fyrir bæði einbeitingarörðugleikum og þreytu, en einkum er höfuðverkur þó meðal algengustu einkenna sjúkdómsins.
Oft verður fólk of þreytt til að geta framkvæmt það sem það langar til að koma í verk, nema hvíla sig einhvern tíma yfir daginn.
Sumir sjúklingar upplifa líka geðræn viðbrögð.
3

Maginn

Magaverkir og ógleði eru líka algeng einkenni.
4

Blaðran

Stundum getur þvagblaðran orðið viðkvæm og fólk upplifir vandamál við að létta á sér.
5

Þarmar

Ristillinn getur orðið viðkvæmur og það lýsir sér með magaþembu og ýmist hörðum eða linum hægðum.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Ritstjórn

Shutterstock,© Shutterstock & ken ikeda,

Náttúran

Krabbar hafa farið sömu ferðina 17 sinnum

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Maðurinn

Er veganmatur óhollur börnum?

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Náttúran

Risaeðlubeinagrind seld fyrir meira en sex milljarða króna á uppboði.

Lifandi Saga

Ísraelski vígamaðurinn: Vill lifa í friði með Palestínumönnum

Maðurinn

Er hægt að verða gráhærður á einni nóttu?

Heilsa

Hrotur geta verið vísbending um hjartasjúkdóm: Einn hópur er í sérstakri áhættu

NÝJASTA NÝTT

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Maðurinn

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Maðurinn

Þannig getum við nýtt drauma okkar

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

Jörðin

Jörðin eftir manninn

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Jörðin

99 stórborgir eru að sökkva

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Munnvatnið er fullt af eitri

Maðurinn

Gæludýr koma í veg fyrir offitu og ofnæmi meðal barna

Náttúran

Hvernig bárust kettir til Ameríku?

Heilsa

Er mikið um kyrrsetu hjá þér í vinnunni? Þá getur kaffi lengt líf þitt samkvæmt stórri rannsókn.

Heilsa

Lækning gegn útbreiddum meltingartruflunum finnst í flestum eldhúsum.

Vinsælast

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Myndir af einangruðum ættflokki sýna mannlegan harmleik, samkvæmt verndarsamtökum

3

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

4

Jörðin

Jörðin eftir manninn

5

Spurningar og svör

Hvað á eiginlega að gera við kjarnorkuverið í Tjernobyl?

6

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

1

Maðurinn

Bakteríur leysa vind í munni okkar

2

Maðurinn

Geta matvörur varið húðina gegn útfjólubláum geislum sólar?

3

Jörðin

Jörðin eftir manninn

4

Heilsa

Kostir þess að vera nátthrafn

5

Lifandi Saga

Hvað átti sér stað við Wounded Knee árið 1973?

6

Maðurinn

Gerið það sama og þúsundir gera á samfélagsmiðlum: Verið þakklát og lifið lengur

Heilsa

Læknar hafa grætt heilt auga í mann

Maðurinn

Nú geta vísindamenn ráðskast með drauma okkar

Tækni

140.000 veirutegundir hafa fundist í þarmaflórunni

Maðurinn

Kornabörn þekkja móðurmálið sitt

Læknisfræði

Hvers vegna fáum við ofnæmi?

Maðurinn

Lamaður maður gengur fyrir eigin hugarafli

Lifandi Saga

Dans indíána orsakaði blóðbaðið við Wounded Knee

Heilsa

Rannsókn: Tæp skeiðfylli af þessari fitutegund daglega dregur úr hættu á heilabilun

Maðurinn

Er hollt að gefa blóð?

Tækni

Vandamál sem gat orðið aðkallandi

Maðurinn

Efnaskiptin eru stöðug frá 20 til 60 ára aldurs

Maðurinn

Er siðblindingi á vinnustaðnum þínum?

Er hægt að verða sólbrúnn í skugga?

Er sólarvörn yfirhöfuð nauðsynleg ef dvalið er í skugga mestallan daginn?

Maðurinn

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.