Dularfullur sjúkdómur sést í heilanum

Vísindamenn eru nú komnir á spor hinnar dularfullu vefjagigtar, sem veldur þrálátum verkjum um allan líkamann. Vefjagigt eða fibromyalgia hefur reyndar stundum verið talin tóm ímyndun.

BIRT: 12/10/2022

LESTÍMI:

2 mínútur

Fólk sem þjáist af vefjagigt lifa í stöðugum sársauka af óþekktri ástæðu. Nú eru sænski og bandarískir vísindamenn komnir á slóð uppruna þessa dularfulla sjúkdóms.

 

Vefjagigt einkennist af þrálátum verkjum víða í líkamanum, einbeitingarerfiðleikum, þreytu og höfuðverk.

Um 2% fullorðinna þjást af sjúkdómnum, en níu af hverjum tíu eru konur.

Hvað er vefjagigt?

Heitið fibromyalgia merkir sársauki í sinum og vöðvum. Á íslensku er sjúkdómurinn nefndur vefjagigt. Það eru truflanir í miðtaugakerfinu sem leiða til óljósra verkja víða í líkamanum.

 

Margir sjúklingar lýsa þessum ólæknandi sjúkdómi þannig að þeim sé allsstaðar illt.

 

Eins og staðan er núna er ekki hægt að lækna sjúkdóminn, en sé hann greindur nógu snemma er unnt að lifa áfram góðu lífi með réttum stuðningi.

Bólgnar frumur í taugakerfinu eru skaðvaldurinn

Rannsóknir vísindamannanna benda til að sjúkdómurinn stafi af bólguviðbrögðum í heila og þar komi tróðfrumur – stoðfrumur taugafrumnanna – við sögu.

 

Vísindamennirnir rannsökuðu tvær gerðir tróðfrumna, míkrótróðfrumur og stjarnfrumur í 31 sjúklingi og uppgötvuðu að einkum míkrótróðfrumurnar voru mjög virkar.

 

Míkrótróðfrumur gegna lykilhlutverki varðandi ónæmiskerfið í heilanum og þær fjarlægja m.a. framandi örverur. Þegar vefjagigt er annars vegar virðist sem frumur bregðist of harkalega við og valdi óþarfa bólgum.

Vísindamenn sjá óeðlilega virkni í tilteknum taugafrumum hjá sjúklingum með vefjagigt.

Vefjagigtin virðist auka næmi taugabrauta sem bera sársaukaboð og auka þannig á fjölda þeirra sársaukaboða sem berast.

 

Lífeðlisfræðileg skýring getur rutt brautina fyrir ný meðferðarúrræði og eytt grunsemdum um að ástandið byggist á ímyndun.

 

Svona hefur vefjagigt áhrif á líkamann

1

Vöðvar og liðir

Fyrstu einkenni sjúkdómsins eru verkir í vöðvum og liðum.
Vöðvaverkir geta verið slæmir á morgnana, þegar vöðvarnir eru stífir eftir svefninn og líkaminn hefur ekki hreyft sig í langan tíma.
2

Heilinn

Þú getur fundið fyrir bæði einbeitingarörðugleikum og þreytu, en einkum er höfuðverkur þó meðal algengustu einkenna sjúkdómsins.
Oft verður fólk of þreytt til að geta framkvæmt það sem það langar til að koma í verk, nema hvíla sig einhvern tíma yfir daginn.
Sumir sjúklingar upplifa líka geðræn viðbrögð.
3

Maginn

Magaverkir og ógleði eru líka algeng einkenni.
4

Blaðran

Stundum getur þvagblaðran orðið viðkvæm og fólk upplifir vandamál við að létta á sér.
5

Þarmar

Ristillinn getur orðið viðkvæmur og það lýsir sér með magaþembu og ýmist hörðum eða linum hægðum.

BIRT: 12/10/2022

HÖFUNDUR: Ritstjórn

HÖFUNDARÉTTUR MYNDA: Shutterstock,© Shutterstock & ken ikeda,

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu með áskrifandi að blaðinu?

Áskrifendur geta fengið áskrift af vefnum hér

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is