Menning og saga

Hver voru völd kvenna á víkingatímanum?

Íslendingasögur og fornleifafundir sýna að norrænar konur á tímum víkinga höfðu meiri réttindi en kynsystur þeirra höfðu annars staðar í heiminum.

BIRT: 04/10/2022

Á víkingatímanum voru það karlmennirnir sem voru við völd.

 

En norrænar konur voru sterkar og sjálfstæðar og höfðu meiri réttindi heldur en kynsystur þeirra höfðu annars staðar í Evrópu. Sem dæmi gat víkingakona valið sér eiginmann og einnig farið fram á skilnað, væri hún ekki sátt við ráðahaginn.

 

Íslendingasögurnar greina frá margvíslegum reglum varðandi skilnað sem sýna að réttarstaða kvenna var sterk. Til dæmis gat kona krafist skilnaðar yrði hún þrisvar sinnum fyrir ofbeldi af hálfu eiginmannsins og eins ef hann sinnti ekki kynferðislegum þrám hennar í þrjú ár.

 

Konur fóru einnig í stríð

Dagsdaglega snérist líf konunnar um heimilisverkin og búgarðinn sem hún bar ábyrgð á, þegar karlarnir héldu í víking. Konan sá þannig um að koma uppskerunni í hús, gæta fjölskyldunnar og sinna viðhaldi húsakostsins.

 

Bæði Íslendingasögurnar og fornleifafundir benda til að sumar konur hafi barist með karlmönnum en líklega hafa þær ekki verið margar.

 

Rannsóknir á fornleifum úr haugum og gröfum benda til að konur hafi gegnt virðingarstöðum í samfélaginu.

 

Í sumum gröfum kvenna hafa fundist verðmætir hlutir eins og t.d. pelsar, skartgripir og kistlar.

 

Í mörgum öðrum gröfum eru konur og menn lögð til hvíldar með samskonar munum sem bendir til að þau hafi verið jafn rétthá og lagt sitt af mörkum til að tryggja velsæld fjölskyldunnar.

LESTU EINNIG

Brjóstnælurnar voru steyptar úr bronsi og jafnan fagurlega skreyttar.

  • Nælur voru notaðar til halda formi kjólsins og einnig til að festa sjalið yfir axlirnar. Milli brjóstnælanna hengdu konurnar oft hálskeðjur með perlum úr rafi, lituðu gleri, silfri eða beinum.

 

  • Innri kyrtill kvennanna var skósíður, eins og skokkur. Skokkurinn var aðsniðinn og honum haldið í formi með stroffum. Sjali var brugðið yfir axlirnar og það fest með nælum.

 

  • Karlmenn á víkingatímanum klæddust jafnan línbuxum (úr hör) og hálfsíðum kyrtli. Efnið var ofið úr efnum staðarins eins og ull og hör en konurnar sáu alfarið um þann starfa.

 

  • Hárið kann að hafa skipt víkinga miklu. Alla vega hafa kambar gerðir úr beini og tré verið hvað algengastir í forleifauppgröftum frá víkingatímanum.

 

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Emrah Sütcü & Bue Kindtler-Nielsen

© Statens Historiska Museum/Gabriel Hildebrand, Bridgeman Images

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Náttúran

Hér eru aðeins leyfð kvendýr og afkvæmi þeirra: Kvennasambýli hafsins

Náttúran

Hvernig myndast haglél?

Maðurinn

Hvað er stífkrampi?

Alheimurinn

Af hverju eru plánetur og sólir alltaf kúlulaga?

Lifandi Saga

„Pólskir riddarar réðust á þýska skriðdreka“

Náttúran

Finna skordýr sársauka?

Maðurinn

Heilaþvottur á að losa þig við versta óttann

Maðurinn

Sannleikurinn um heilabilun

Maðurinn

3 tilgátur: Þess vegna grátum við

Alheimurinn

Af hverju er geimurinn svartur?

Náttúran

Líf við ómögulegar aðstæður undir ís

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is