Náttúran

Antímon: Frá hægðarlyfi í iPads

Antímon er frumefni númer 51 í lotukerfinu. Antímon hefur sérstaka eiginleika og er baneitrað en var á miðöldum m.a. notað sem hægðarlyf.

BIRT: 03/12/2021

LESTÍMI: 2 MÍNÚTUR

Nafn: Antímon – úr grísku: „antimonus“ (ekki aleitt)
Sætistala: 51 Efnatákn: Sb (úr latínu: Stibium)

 

Antímon er hálfmálmur sem finnst í tveimur ólíkum gerðum: Annars vegar sem hart sjálflýsandi málmkennt efni eða sem grátt púður.

 

Antímon hefur marga óvenjulega eiginleika, m.a. þenst það út þegar það kólnar.

 

Lesið meira um lotukerfið

 

Í hvað er antímon notað?

Efnið hefur verið lengi þekkt og þrátt fyrir að vera eitrað hefur það verið notað sem lyf.

 

Á síðmiðöldum var algengt að búa til hægðarlyf úr antímon. Vegna eitrunar þeirra komu pillurnar meltingarveginum á hreyfingu, meðan þær fóru óskaddaðar í gegnum manneskjuna.

 

Eftir notkun voru pillurnar þvegnar og geymdar til síðari notkunar. Sumar antímon-pillur gengu jafnvel í arf.

 

Núna er antímon afar verðmætur málmur. Hann er unninn í námum og nýtist með margvíslegum hætti í iðnaði, ekki síst í rafeindaiðnaði þar sem hann er notaður í t.d. snjallsímum og spjaldtölvum.

 

Antímon er einnig notað við framleiðslu á plasti og í málmblöndum með kvikasilfri og blýi er það m.a. notað til að framleiða skotfæri.

 

Myndband: Svona lítur antímon-hleifur út

 

Birt: 03.12.2021

 

 

LARS THOMAS OG ANDERS BRUUN

 

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Maðurinn

Heilinn sér andlit alls staðar og meðhöndlar þau öll eins

Náttúran

90 sekúndur til dómsdags: Viðbúin gegn hamförunum?

Náttúran

Vísindamenn undrandi: Svona myndast stærstu sandöldur heims

Náttúran

Stiklað á stóru um lotukerfið á 10 mínútum

Náttúran

Forneðlur lágu á eggjunum

Náttúran

Hve þungt er ljósið?

Maðurinn

Er til fólk sem skynjar ekki sársauka?

Maðurinn

Eru sjóböð að vetri heilsusamleg?

Maðurinn

Fyllerí: Svona slævir áfengi heilann

Alheimurinn

Hjarta Plútós varð til eftir árekstur

Lifandi Saga

Hvenær var skák fundin upp?

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is