Alheimurinn

Dularfull stjarna hefur risið upp frá dauðum

Þýskir stjörnufræðingar hafa fundið óvenjulega stjörnu í stjörnumerkinu Kassíópeiu sem þeir telja að hafi verið orðið til úr tveimur dauðum stjörnum sem runnið hafa saman.

BIRT: 10/04/2023

Í stjörnumerkinu Kassíópeiu hafa þýskir stjörnufræðingar uppgötvað mjög óvenjulega stjörnu.

 

Úr miðju mikils skýs stafar geislun sem er 40 þúsundfalt öflugri en geislun sólarinnar en engin ummerki þess að geislunin stafi frá samruna vetnis og helíums eins og í öðrum stjörnum.

 

Stjarnan þeytir frá sér hlöðnum efniseindum í svo kröftugum sólvindi að hann ætti að berast frá tveimur stjörnum.

 

Kannski felst skýringin einmitt í því að þarna hafi áður verið tvær stjörnur, segja stjörnufræðingarnir hjá háskólanum í Bonn.

 

Ekki þó tvær venjulegar stjörnur á borð við sólina, heldur útbrunnar og dauðar stjörnur, svokallaðir hvítir dvergar.

 

Sjaldgæf sjón

Hafi stjörnufræðingarnir rétt fyrir sér hefur þessi stjarna myndast við afar fágætar aðstæður, þar sem tveir hvítir dvergar snúast æ þéttar hvor um annan og renna að lokum saman.

 

Samanlagður massi þeirra verður þá svo mikill að kjarnasamruni hefst aftur. Það er þó ekki vetni og helíum sem sameinast heldur þyngri frumefni á borð við súrefni og neon. Þetta skapar hina kröftugu geislun sem reyndar er ekki á hinu sýnilega sviði, heldur innrautt ljós.

Svona myndaðist stjarnan

Stjarnan myndaðist við árekstur tveggja útbrunninna stjarna, svonefndra hvítra dverga.

Hvítir dvergar

Tveir hvítir dvergar snúast æ þéttar um hvorn annan.

Árekstur

Hvítu dvergarnir rekast á og renna saman.

Ný stjarna

Áreksturinn er nægilega kröftugur til að kjarnasamruni hefst aftur emð frumefnum eins og súrefni og neón.

Kenningin getur líka skýrt hinn öfluga sólvind sem þeytist frá stjörnunni á 58 milljón km hraða.

 

Sá hraði væri óhugsandi ef um væri að ræða venjulegan hvítan dverg.

 

Glópalán

Sjálfir álíta stjörnufræðingarnir það hálfgert glópalán að finna sönnun þess að stjörnur geti endurskapast á þennan sérstæða hátt.

 

Þeir telja að í Vetrarbrautinni megi telja á fingrum sér þær stjörnur sem hafi lifað slíkan árekstur af og þær verða heldur ekki langlífar.

 

Endurvakin stjarna af þessu tagi brennir upp öllu eldsneyti sínu á nokkur þúsund árum og endar svo hið nýja líf sem sprengistjarna.

LESTU EINNIG

HÖFUNDUR: Jens Matthiesen

Shutterstock,© NASA

Heilsa

10 matvæli með meira C-vítamín en appelsínur

Maðurinn

Þráhyggja tekur heilann í gíslingu

Maðurinn

Þráhyggja tekur heilann í gíslingu

Saga

Af hverju ráða Bandaríkin yfir Guantanamo?

Saga

Af hverju ráða Bandaríkin yfir Guantanamo?

Náttúran

Hvernig veit fræ að það eigi að spíra? 

Maðurinn

Með skönnun má spá fyrir um þunglyndi

Lifandi Saga

Robert the Bruce var hinn sanni Braveheart Skotanna

NÝJASTA NÝTT

Lifandi Saga

Fimm heppnustu manneskjur sögunnar

Maðurinn

Hve mikið gagnamagn rúmast í heilanum?

Jörðin

Hvenær var hnettinum skipt í tímabelti?

Lifandi Saga

Mömmustrákur tryggði bandarískum konum kosningaréttinn

Lifandi Saga

Hermaður sá heiminn á hvolfi eftir heilaskaða

Alheimurinn

Eitilhörð samkeppni um að leysa ráðgátur sólkerfisins

Læknisfræði

Soðnir kettir læknuðu nánast allt á miðöldum

Tækni

Eru eineggja tvíburar erfðafræðilega eins?

Alheimurinn

Mistök geta verið banvæn fyrir geimfara 

Náttúran

Kisulóra er villiköttur

Lifandi Saga

Fimm heppnustu manneskjur sögunnar

Maðurinn

Hve mikið gagnamagn rúmast í heilanum?

Jörðin

Hvenær var hnettinum skipt í tímabelti?

Lifandi Saga

Mömmustrákur tryggði bandarískum konum kosningaréttinn

Lifandi Saga

Hermaður sá heiminn á hvolfi eftir heilaskaða

Alheimurinn

Eitilhörð samkeppni um að leysa ráðgátur sólkerfisins

Læknisfræði

Soðnir kettir læknuðu nánast allt á miðöldum

Tækni

Eru eineggja tvíburar erfðafræðilega eins?

Alheimurinn

Mistök geta verið banvæn fyrir geimfara 

Náttúran

Kisulóra er villiköttur

Fáðu aðgang að vÍSINDI.IS

Ókeypis í 2 vikur!

 

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

 

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Heilsa

Breytingarnar á líkamsþyngd geta leitt í ljós hættu á heilabilun

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

8 uppfinningar sem þú getur þakkað Einstein fyrir

Náttúran

Að klóna risaeðlur: Er hægt að vekja risaeðlur til lífsins?

Maðurinn

Sársauki – Hvað er sársauki?

Alheimurinn

Hvað er andefni?

Maðurinn

Þess vegna tekur ástarsorg svona mikið á okkur

Vinsælast

1

Tækni

Eru eineggja tvíburar erfðafræðilega eins?

2

Maðurinn

Af hverju sjá sumir drauga en aðrir ekki?

3

Maðurinn

Þráhyggja tekur heilann í gíslingu

4

Saga

Af hverju ráða Bandaríkin yfir Guantanamo?

5

Heilsa

10 matvæli með meira C-vítamín en appelsínur

6

Náttúran

Kisulóra er villiköttur

1

Tækni

Eru eineggja tvíburar erfðafræðilega eins?

2

Náttúran

Kisulóra er villiköttur

3

Lifandi Saga

Greitt fyrir Pepsi-Cola með sovéskum kafbátum

4

Alheimurinn

Mistök geta verið banvæn fyrir geimfara 

5

Lifandi Saga

Hermaður sá heiminn á hvolfi eftir heilaskaða

6

Læknisfræði

Soðnir kettir læknuðu nánast allt á miðöldum

Maðurinn

Er það skaðlegt að plokka nefhárin?

Lifandi Saga

Hve lengi höfum við fengið sumarfrí?

Jörðin

Vísindamenn greina vaxtarverki: Fæðuhringur eldfjallsins

Maðurinn

Ást er eintóm efnafræði

Menning og saga

Múmía hræddi líftóruna úr vörðum

Náttúran

Topp 5: Hvaða könguló er stærst?

Náttúran

Tuttugu arma sædýr fannst við suðurskautið

Maðurinn

Styrktu alla þrjá þætti greindarinnar

Jörðin

Evrópsk ofureldstöð virðist undirbúa gos

Maðurinn

10 óvanalegar tegundir af fælni

Náttúran

Loftslagsfyrirbrigði gæti aukið bráðnun í norðri

Maðurinn

Mjúki maðurinn gengur í arf

Fimm heppnustu manneskjur sögunnar

Sumir virðast vera fæddir undir lukkustjörnu en hjá öðrum virðist heppnin vera nánast yfirnáttúrulegt fyrirbæri. Hvorki eldingar, flugslys, öfundsjúkir keppinautar eða kjarnorkusprengjur gátu bugað þessa heppnu einstaklinga.

Lifandi Saga

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.690 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is