Menning og saga

Elstu fótsporin fundin í Kenya

Öllum á óvart fundust 1,5 milljón ára gömul spor. Þetta er elsta sönnun um uppréttan frummann sem gengið hefur eins og við.

BIRT: 04/11/2014

Skammt frá þorpinu Illeret við Turkana-vatn í Norður-Kenya hefur lítill hópur forsögulegra frummanna á göngu skilið eftir sig meira en 30 fótspor í steinrunnum leir.

 

Sporin eru frá mikilsverðu tímabili í þróunarsögunni – þegar ætt manna, Homo, var að þróast og leggja undir sig landið á tveimur fótum.

 

Hvaða tegund frummanna hefur verið hér á ferð er ógerlegt að segja með neinni vissu, en bandarísku og bresku vísindamennirnir sem uppgötvuðu sporin, telja líklegt að þau séu annað hvort eftir Homo ergastus eða Homo erectus.

 

Þessar tegundir eru elstu forfeður okkar sem að líkamsstærð og byggingu hafa líkst nútímamanninum. Sporin hafa varðveist í 8 metra hárri klöpp sem byggst hefur upp úr setlögum þegar ár á svæðinu hafa árlega flætt yfir bakka sína.

 

Alls hafa vísindamennirnir fundið fjórar samfelldar gönguslóðir og auk þess nokkur stök fótspor í tveimur setlögum, en um 10.000 ára aldursmunur er á þessum tveimur lögum.

 

Mælingar á skreflengd, dreifingu líkamsþyngdar o.fl., gerðar með háþróaðri leysigeislatækni, sýna að þetta fólk hefur verið ámóta þungt og nútímafólk.

 

Einkum vekur athygli vísindamannanna að þetta forsögulega fólk hefur velt þunganum frá hælnum fram eftir fætinum og spyrnt sér að lokum upp með stórutánni, nákvæmlega á sama hátt og við gerum enn í dag.

 

Þetta má bera saman við þau einu fótspor sem áður voru þekkt eftir forfeður manna, Laetoli-sporin í Tansaníu, sem eru 3,75 milljón ára gömul.

 

Í þeim er ekki að sjá neina hol il, heldur hefur ilin verið alveg flöt. Þessi fótspor bera því vott um frumstæðara og mun orkufrekara göngulag, svipað því sem nú má sjá hjá simpönsum.

 

Þróun gangs og göngulags er einmitt talin skipta höfuðmáli varðandi þróun mannsins, enda hefur uppréttur gangur gert forfeðrum manna kleift að leggja undir sig ný og æ stærri svæði.

 

Fram að þessu hefur þróun fótarins og hlutverk hennar í þróun mannsins verið nánast óþekkt þar eð steinrunnin fótarbein hafa ekki fundist.

Náttúran

Bakteríur örva ilminn af sumarregni

Lifandi Saga

Hvernig varð Rússland svona stórt?

Maðurinn

Svona gróa sár

Tækni

Gervigreindin getur nú spáð fyrir um líf og dauða

Maðurinn

Þannig þekkjast félagsblindir

Lifandi Saga

Dr. Kellogg rak út djöfulinn með kornflexi 

Maðurinn

Nú verða þessi börn hávaxnari en jafnaldrar þeirra

Maðurinn

4.000 ára gömul steinhella reyndist vera fjársjóðskort

Menning og saga

Hver átti hugmyndina að táknunum fyrir karla og konur?

Náttúran

Sjáið heiminn með augum hunda

Lifandi Saga

Raðmorðingi sigraði í sjónvarpsþætti

Náttúran

Apar þekkja gamla vini

ÁSKRIFT AÐ VÍSINDI.IS

Prófaðu í 14 daga ókeypis!

  • Fullur aðgangur að vefnum okkar með rúmlega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Lifandi vísindi/Lifandi saga í rafrænni útgáfu á vefnum,
  • Aðeins 1.790 krónur á mánuði.
  • Engin skuldbinding – Þú getur hætt hvenær sem er.

ÁSKRIFT AÐ TÍMARITINU

Þrjú tölublöð + gjöf: Skemmtilegur sjónauki
  • Þrjú næstu tölublöð Lifandi vísinda/Lifandi sögu – sent heim til þín – eins færðu lítinn og vandaðan sjónauka að gjöf.
  • Fullur aðgangur að vefnum okkar – visindi.is – með tæplega 3000 skemmtilegum og spennandi greinum um allt milli himins og jarðar á sviði vísinda og sögu.
  • Spennandi greinar og flottar myndir sem svala forvitni þinni.
  • Þú getur hætt eftir tilboðið en ef þú heldur áfram skuldbindur þú þig aðeins þrjú tölublöð í einu og þú getur sagt upp hvenær sem sem og klárar þá tímabilið sem er hafið.
  • Venjuleg áskrift – þrjú tölublöð – kostar aðeins 7.590 kr

Sjónauki og þriggja blaða áskrift – Alls 3.800 kr.

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Search

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.790 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is