Er til kalt hraun?

Mér er sagt að til séu eldfjöll sem gjósi köldu hrauni. Er þetta rétt? Og hvernig er þá þetta hraun frábrugðið heitu hrauni?

BIRT: 04/11/2014

LESTÍMI:

< 1 mínútur

Segja má að það sé „kalt hraun“, en það er engu að síður nokkuð heitt. Hraun sem upp kemur í eldgosi er yfirleitt fljótandi við meira en 900 gráðu hita. Í Tanzaníu er að finna eldfjall þar sem upp kemur hraun sem aðeins er um 500 stiga heitt. Fjallið heitir Oldoino Lengai, sem merkir Fjall guðanna á masaímáli. Fjallið er eitt margra á jarðflekamótum í Austur-Afríku.

 

Yfirleitt sjáum við nýtt hraun fyrir okkur sem rauðglóandi massa af bráðnu bergi, en vegna hins lága hitastigs er hraunið úr Oldoino Lengai nánast svart að lit og líkist því til að sjá fremur leðjuflóði. Eiginleikar hrauns ákvarðast af efnasamsetningu ásamt dýpinu þar sem það á upptök sín. Kvartsríkt hraun er yfirleitt þykkfljótandi en hraun sem inniheldur lítið af kvartsi er fremur þunnfljótandi. Hátt hitastig veldur því líka að hraunið verður þunnfljótandi en við lægra hitastig verður hraunið þykkara í sér. Við Oldoino Lengai er þessu öfugt farið.

 

Hraunið sem kemur úr fjallinu er sem sé bæði fremur svalt og þunnfljótandi. Ástæðan er óvenjuleg efnasamsetning. Í þessu hrauni er mikið af karbónötum og innihald þess af natríum og kalíum er hátt. Hraunið kallast karbónatít og hraun af þessari gerð er hvergi þekkt annars staðar. Fjallið hefur gosið oft síðustu aldirnar. Síðasta gos var 2007-2008.

 
 

BIRT: 04/11/2014

vinsælustu greinarnar

Lifandi vísindi

Lyf

Lifandi saga

Ertu áskrifandi að tímaritinu?

Áskrifendur að tímaritinu geta fengið frían aðgang að vefnum hér.

Innskráning

Ertu með áskrifandi að blaðinu?

Áskrifendur geta fengið áskrift af vefnum hér

Viltu lesa greinina?

Fáðu aðgang að visindi.is

Ókeypis í 2 vikur!

Eftir það kostar eingöngu 1.390 kr. á mánuði og enginn uppsagnarfrestur.

Innifalið er aðgangur að öllum greinum á vefnum ásamt rafræna útgáfu af nýjustu tölublöðunum.

  • Fullur aðgangur að visindi.is
  • Frábærar myndir og myndbönd
  • Aðgengilegt í öllum snjalltækjum
  • Fullur aðgangur að gríðarlegu magni eldri greina
  • Nýjustu tölublöðin í rafrænu formi

Núverandi áskrifendur að tímaritinu fá að sjálfsögðu ókeypis aðgang að vefnum og þurfa bara að virkja aðgang sinn hér.

Ef þú ert þegar áskrifandi að visindi.is